الهام فخیمی - استادیار پژوهشی،بخش منابع طبیعی،مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری،سازمان تحقیقات آموزش و ترویج

در سال­های اخیر استخراج از معادن به طور چشمگیری افزایش یافته و سبب تخریب منابع طبیعی و محیط زیست شده است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر فعالیت­های معدنکاری بر تنوع، غنا، یکنواختی و ساختار پوشش گیاهی در مراتع اطراف معدن مس دره زرشک واقع در استان یزد انجام شد. جهت انجام تحقیق سه سایت نمونه­­برداری بافاصله (۲۰۰-۰)، (۵۰۰-۲۰۰) و (۱۰۰۰-۵۰۰) متر از معدن انتخاب و سپس در هر سایت ۳ ترانسکت ۲۰۰ متری به فاصله ۵۰ متر از هم به صورت عمود برجهت شیب مستقر و در هر ترانسکت ۱۵ پلات ۲ مترمربعی به فاصله ۱۰ متر از هم قرار گرفت و در هر پلات، درصد تاج پوشش گونه های موجود و تراکم هرگونه ثبت شد. نتایج تجزیه واریانس برای شاخص­های مختلف تنوع، غنا و یکنواختی گونه­ای نشان داد که تمامی شاخص­ها در سه محدوده موردبررسی تفاوت معنی­داری داشته است (۰۵/۰. p <). به طوری که شاخص های غنا و تنوع بافاصله از معدن افزایش می­یابد و در عوض شاخص یکنواختی پوشش گیاهی در نزدیک معدن بیشتر است. همچنین افزایش فاصله از معدن سبب افزایش معنی­دار درصد تاج پوشش تیره های Asteraceae، Fabaceae،Poaceae، Chenopodiaceae و Lamiaceae در پوشش گیاهی گردید (۰۵/۰ p <). علاوه بر این برخی ساختار پوشش گیاهی نظیر ژئوفیت، کاموفیت، همی کریپتوفیت، بوته ای ها، علف گندمیان و چندساله ها به طور معنی­داری در نزدیکی معدن کاهش یافتند. به طورکلی نتایج حاکی از آن بود که انجام عملیات معدنکاری تا حد زیادی بر ساختار پوشش گیاهی منطقه تاثیر گذاشته است و سبب کاهش تنوع گیاهی شده است. لذا لازم است در بررسی خسارت های وارده به مرتع موردتوجه قرار گیرد.

تنوع گونه ای, ساختار پوشش گیاهی, معدن مس دره زرشک, استان یزد