محمد اکرامی - دانشجوی دکترای علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
رسول مهدوی - دانشیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
مرضیه رضایی - استادیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
حسن وقارفرد - دانشیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
جلال برخورداری - استادیار پژوهش، بخش حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

خشکسالی می­تواند تولید پایدار و ثابت اکوسیستم­های طبیعی ازجمله مراتع را کاهش دهد. هدف اصلی این پژوهش، پهنه بندی آسیب پذیری خشکسالی مراتع در حوزه آبخیز پیشکوه استان یزد بوده است. در این پژوهش از سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش تصمیم گیری چند­معیاره­ (AHP) استفاده شد. در این راستا، پارامترهای تاثیر­گذار بر آسیب پذیری خشکسالی مراتع منطقه مطالعاتی که شامل پارامترهای شیب، جهت شیب، بارش، بافت خاک و تبخیر بودند استخراج گردید و به کمک (GIS) به لایه­های اطلاعاتی تبدیل شد. پس از وزن­دهی لایه­ها از لحاظ اهمیت در آسیب­پذیری خشکسالی در چارچوب تصمیم­گیری چند­معیاره (MCDM)، تلفیق و نقشه نهایی آسیب­پذیری خشکسالی منطقه مطالعاتی تهیه گردید. همچنین به منظور کنترل و دقت سنجی نقشه نهایی، از مطالعات میدانی محدوده مطالعاتی نیز کمک گرفته شد. در پایان، نقشه تیپ غالب گیاهی مرتعی تهیه و با نقشه آسیب­پذیری خشکسالی مراتع منطقه مطالعاتی همپوشانی انجام شد تا مقاوم­ترین و آسیب­پذیرترین تیپ ­گیاهی مرتعی شناسایی گردد. نتایج نشان داد که بیشترین وزن پارامترهای موثر در آسیب پذیری خشکسالی مراتع مربوط به پارامتر بارش مقدار آن برابر با ۵۴/۰ و کمترین وزن مربوط به پارامتر شیب با مقدار ۰۶۱/۰ است. براساس نتایج بدست آمده، نواحی شرقی، جنوب شرقی و جنوبی حوزه آبخیز پیشکوه دارای بیشترین میزان آسیب پذیری خشکسالی مراتع و تیپ Ar.au-St.ba.Sc.or آسیب­پذیرترین تیپ گیاهی منطقه مطالعاتی است. بنابراین توصیه می شود منابع و راهکارهای مدیریتی بیشتری در مراتع آسیب­پذیر به منظور حفاظت از خاک و پوشش گیاهی آن اجرا گردد.

اکوسیستم, تیپ گیاهی, مدیریت خشکسالی, تخریب, .GIS