مریم مولایی شام اسبی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی مرتع، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
اردوان قربانی - دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مهدی معمری - استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
عسگر حسینزاده - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی مرتع، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

هدف از انجام این تحقیق، مدل سازی پراکنش مکانی گونه های درمنه معطر (Artemisia fragrans) و درمنه بابونه ای ((A. chamaemelifolia در مراتع پروفیل ارتفاعی قزل اوزن- آق داغ شهرستان خلخال بود. به منظور مدل سازی، اطلاعات مربوط به گونه و عوامل رویشگاهی از قبیل توپوگرافی، عوامل خاکی و اقلیمی استفاده شده و مدل سازی پراکنش رویشگاه به روش رگرسیون لجستیک انجام شد. تمامی پارامترهای موثر بر توزیع گونه ها به صورت نقشه رستری تهیه شدند. سپس از تلفیق نقشه های عوامل تاثیرگذار بر توزیع گونه، نقشه پراکنش از طریق روش رگرسیون لجستیک پیش بینی شد. نتایج نشان داد که مهمترین عامل در پیش بینی مکانی گونه A. fragrans در منطقه، ارتفاع از سطح دریا است و با هر یک متر افزایش ارتفاع، حضور این گونه به میزان ۸۸/۰ درصد کاهش می یابد. همچنین نتایج نشان داد که حضور گونه A. chamaemelifolia با ارتفاع، میانگین درجه حرارت و پتاسیم خاک رابطه عکس دارد. برای تعیین میزان توافق مدل های پیش بینی با واقعیت زمینی نیز از شاخص کاپا (k) استفاده شد. ضریب کاپا برای گونه A.fragrans ۹۱/۰ و برای گونه A. chamaemelifolia ۶۲/۰ به دست آمد که به ترتیب بیانگر تطابق عالی و خوب مدل با واقعیت است. با توجه به نقشه پیش بینی تهیه شده، برای احیای مراتع ارتفاعات پایین دست، گونه A. fragrans و برای مراتع ارتفاعات بالاتر، گونه A. chamaemelifolia می توانند مورد توجه قرار گیرند.

درمنه, عوامل بوم شناختی, مدل سازی رویشگاه, A.fragrans, A. chamaemelifolia