ندا محمدی نژاد - گروه مهندسی شیمی، دانشکده انرژی های تجدید پذیر، دانشگاه صنعتی ارومیه، ارومیه
علیمراد رشیدی - گروه توسعه فناوری نانو و کربن، مرکزتحقیقاتی تکنولوژی نانو، پژوهشگاه صنعت نفت،تهران
سید سالار مشکوه - گروه مهندسی شیمی، دانشکده انرژی های تجدید پذیر، دانشگاه صنعتی ارومیه، ارومیه

ترکیبات فراوانی در نفت خام وجود دارد که موجب آلودگی محیط زیست می شوند. با این وجود ترکیبات سولفوردار یکی از مهمترین آنها هستند. این ترکیبات در هنگام سوزانده شدن تولید اکسیدهای سولفور کرده و در اتمسفر تولید باران اسیدی می کنند. از سوی دیگر ترکیبات سولفوری در مراحل فراورش نفت خام موجب خوردگی تجهیزات و تخریب کاتالیست می شود. همچنین حضور این ترکیبات به شکل مرکاپتان در بنزین علاوه بر ایجاد آلودگی، یک چالش بزرگ برای تولید بنزین با استاندارد بالا است. دلیل این مسئله مشکلاتی است که در فرآیند حذف این ترکیبات وجود دارد. از این رو روش های مختلفی برای حذف ترکیبات سولفوردار دراین مطالعه پیشنهاد شده است. که میتوان به روش هایی برای جذب، جداسازی و تبدیل واکنشی آنها اشاره کرد. در این میان روش های جذب واکنشی و روشهای توسعه یافته بر اساس کاتالیست بیشترین کاربرد را دارند. در بین این روش ها نیز سولفورزدایی هیدروژن با استفاده از کاتالیست موثرترین روش شناخته شده است که در حال حاضر در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. بر این اساس کاتالیست های مختلفی برای بهبود عملکرد سولفورزدایی پیشنهاد شده است. شناخته شده ترین کاتالیست ها در این زمینه کاتالیست های اکسید فلزی هستند که بیشترین کاربرد را در این حوزه دارند. در میان این دسته، کاتالیست های نانو ساختار هیبریدی اکسید فلز کربن، پایداری بالایی در فرآیند سولفورزدایی داشته و مطالعات مختلفی این مطلب را اثبات کرده است. بر این اساس استفاده از این کاتالیست ها یک جایگزین امیدوارکننده در فرآیند سولفورزدایی صنعتی به حساب می آید. در این مطالعات ابتدا روش های مختلف سولفورزدایی کاتالیستی مورد بررسی قرار گرفته و مطالعات اخیر برای توسعه کاتالیست های اکسید فلزی بیان شده است. در نهایت مشخص شد که مهم ترین عامل در استفاده از یک کاتالیست فعالیت و عملکرد آن کاتالیست در واکنش سولفورزدایی است. در این راستا نوع پایه، نوع فلز فعال و برهمکنش هر یک از آنها و روش سنتز بارها و بارها در مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. محققین مختلف از ترکیبات متفاوت برای سنتز کاتالیست های جدید با عملکرد بهتر در جهت حذف ترکیبات سولفوری استفاده کرده اند. در جایگاه بعد از فعالیت کاتالیستی شرایط عملیاتی است که به تفصیل در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است.

سولفورزدایی، نانو کاتالیست، کاتالیست سولفورزدایی، نفتای سنگین، کاتالیست هیبریدی