فاطمه جاویدانی - دانشجوی معماری، موسسه آموزش عالی هنر، شیراز
قاسم کشاورزی - مدرس معماری، موسسه آموزش عالی هنر، شیراز

معماری ایرانی یکی از با سابقه ترین و تکامل یافته ترین ، گونه های معماری جهان بوده است . این معماری قوام یافته ، دستاوردهای ارزشمندی از تنوع شکلی ، پلانی ، نیارش، تزئیینات، زیبایی شناسی و ... را به بهرهبردارانش ارائه داده و اعتباری خاص به تمدن ایرانیان بخشیده است . یکی از نوآوری های ممتاز معماری ایرانی که اکثر مولفه های مرتبط با معماری شامل ، نیارش، تنوع مصالح ، فرم، کارکرد، معنا، زیبایی شناسی و ... را در خود مجتمع دارد، »مقرنس « بوده که قدمتی دیرینه نیز دارد. در این مقاله کوشش می شود، مقرنس های موجود در آثار تاریخی شیراز، دسته بندی شده و شاخصه هایی از هر دورهی تاریخی مورد گونه شناسی قرار گیرد. روش پژوهش حاضر، »توصیفی -تاریخی « است . مستندات پژوهش شامل : مقالات، کتب ، عکس های تاریخی و درنهایت مشاهدات میدانی هستند. یافته های پژوهش ضمن دسته بندی گونه های متنوع مقرنس های موجود در بناهای تاریخی شیراز، نشان می دهد: تمامی گونه های شناخته شده ی مقرنس ، در معماری اسلامی شیراز از دورههای مختلف تاریخی موجود می باشد. این مقرنس ها با مصالح پرکاربرد معماری سنتی در نقاط مختلف ابنیه ، با ترکیب و تنوعی گسترده اجرا شده اند.

مقرنس ، گونه شناسی ، معماری ، بناهای تاریخی شیراز