علی اکبر کریمیان - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
سمیرا حسین جعفری - دکتری، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران

به منظور مدیریت موثر یک گونه جانوری نیاز به شناسایی زیستگاه هایی با مطلوبیت بالا برای گونه هدف است تا با حفظ آن زیستگاه ها و برنامه ریزی برای مدیریت صحیح آنها، جمعیت هدف را مورد حفاظت قرار داد. این پژوهش جهت تعیین رابطه بین گونه های مرتعی و مطلوبیت زیستگاه آهوی ایرانی در فصول مختلف بر اساس گروه های سرگین در دشت کالمند استان یزد انجام شد. بدین منظور نمونه برداری در دو فصل تابستان و پاییز طی پنج بازدید و با استفاده از پلات های دائمی تصادفی پاک شونده به طول ۲۰۰ متر و عرض ۲ متر و با دو تکرار انجام شد. به تعداد پلات های حضور سرگین در کل زیستگاه و در جهات مختلف پلات های کنترل یا تصادفی مستقر و هر ۴۵ روز یک بار مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت کلیه نقشه های لازم و تلفیق اطلاعات در نرم افزار ArcGIS۹.۳ آماده سازی و انجام شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین دو فصل از نظر تراکم گروه های سرگین در جوامع گیاهی وجود ندارد. از لحاظ درصد پوشش، گونه درمنه و گون افزایش معنی داری در نقاط حضور نسبت به نقاط تصادفی داشت. درصد پوشش گونه خار زن بابا در مناطق کنترل بالاتر از نقاط حضور و نهایتا چوبک در نقاط کنترل نسبت به مناطق حضور بالاتر بود (۰۱/۰P<).طبق نقشه تهیه شده، ۲۳ درصد از منطقه از نظر زیستگاهی دارای مطلوبیت درجه یک و ۴۷ درصد از منطقه دارای مطلوبیت درجه دو برای آهو هستند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش بنظر می رسد از بین متغیرهای زیستگاهی غنای گونه ای، درصد پوشش درمنه و فاصله از جاده متغیرهای تاثیرگذارتری در انتخاب زیستگاه آهو می باشد.

مطلوبیت زیستگاه, درصد پوشش, آهوی ایرانی, دشت کالمند