فاطمه عالیشاه ارات بنی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
حسین ارزانی - استاد، گروه احیاء مناطق خشک وکوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
سیداکبر جوادی - دانشیار، گروه مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران
مهدی فرح پور - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

با توجه به اهمیت مراتع در تعلیف دام و حفظ اکوسیستم طبیعی، بررسی عوامل موثر در حفظ و توسعه مراتع در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت خواهد بود. از این رو مشارکت بهره برداران در طرح های اصلاحی و احیایی مراتع به عنوان رویکرد جدید در مدیریت منابع طبیعی امری ضروری است. بر این اساس هدف از مطالعه حاضر، بررسی عوامل موثر بر مشارکت بهره برداران در اجرای طرح های مرتعداری در مراتع حوزه آبخیز سوادکوه بود. با استفاده از رابطه کوکران و روش نمونه گیری تصادفی، ۱۱۱ بهره بردار به عنوان نمونه انتخاب شدند و عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر مشارکت بهره برداران مانند سن، سطح تحصیلات، تعداد افراد شاغل به دامداری، میزان آگاهی از طرح های مرتعداری، تعداد دام و سطح درآمد بررسی شد. نتایج برآورد الگوی رگرسیونی لوجیت و آزمون همبستگی کای اسکوئر نشان داد که متغییر سن اثر منفی و معنی داری بر مشارکت در اجرای طرح های مرتعداری داشته است و همچنین بیشترین اثر نهایی نیز مربوط به متغییر سن بوده است که به نظر می رسد علیرغم سابقه و تجربه بالای آن ها، ضعف توانایی جسمی و همچنین نوع تفکرشان بر میزان مشارکت کمتر آن ها موثر بوده است. همچنین بیشترین کشش مربوط به متغییر سطح درآمد بوده است، به طوری که با افزایش یک درصدی در سطح درآمد بهره برداران، احتمال افزایش مشارکت در اجرای طرح های مرتعداری ۶۱۲/۵ درصد افزایش خواهد یافت و با افزایش درآمد، احتمال مشارکت بهره برداران ۳۲۵/۰ واحد افزایش خواهد داشت.

مشارکت, عوامل اقتصادی و اجتماعی, کشش, حوزه سوادکوه , الگوی رگرسیونی لوجیت