علی بمان میرجلیلی - دانش آموخته دکتری علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
قدرت اله حیدری - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
ناصر باغستانی میبدی - دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
شفق رستگار - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

در نظام دامداری سنتی بنیان اقتصادی دامدار بر اساس کسب تولیدات دامی با تکیه بر علوفه در دسترس دام در مرتع است و دامپروری اساس اشتغال، منبع تامین درآمد و یکی از علل بقای جامعه می باشد و دامداری سنتی بر مبنای استفاده از مرتع پایه ریزی شده است. بااین حال در کشور ما عوامل گوناگون و به ویژه عدم سوددهی مناسب درخور معیشت دامدار باعث شده تا تمایل به این حرفه کم شده و در شرایط حاضر با تغییرات به وجود آمده در زمینه درآمدها و هزینه ها در دامداری سنتی تحقیق را در این زمینه ضروری کرده است. این مطالعه در مراتع خشک و بیابانی ندوشن استان یزد در سامان های عرفی روستانشینان انجام شد. پس از انتخاب ۹ سامان عرفی مشابه از نظر اکولوژیکی، در هریک از سامان ها یک گله انتخاب شد. متوسط تعداد دام هر گله ۲۳۰ راس با نژاد خالص بز ندوشنی بود. هدف این پژوهش بررسی میزان درآمد، هزینه و سود گله داران بز ندوشن بود. نتایج نشان داد که به ترتیب بیشترین میزان هزینه جاری مربوط به تامین تغذیه دستی دامها و دستمزد چوپان بوده است. به طوری که بیشترین میزان درآمد دامها به ترتیب مربوط به فروش دام زنده، شیر و ماست می باشد. محاسبات در ۹ سامان عرفی نشان داد که میزان هزینه ها بیشتر از درآمدها بود، بنابراین درآمد خالص در هریک از ساما ن ها منفی بوده است. ضمنا ارزش گذاری بر مبنای ارزش حال با نرخ های تنزیل متفاوت ۲۰، ۱۸ و ۱۵ درصد در سالهای ۱۳۹۶،۱۳۹۵،۱۳۹۴ نیز نشان داد که در تمام سال ها ارزش حال خالص (NPV) کوچکتر از صفر بوده و نسبت منفعت به هزینه (BCR) نیز کوچکتر از یک می باشد، ازاین رو دامداری سنتی در منطقه مورد مطالعه با شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد.

بز ندوشن, سامان عرفی, ارزش حال خالص, نرخ تنزیل, دام