محمدجواد حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی بیرجند، بیرجند
ایمان ظهورکاری - استادیار، گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی بیرجند، بیرجند

بازگشت فنری یکی از پدیده های اجتناب ناپذیر در فرآیندهای شکل دهی ورق و بخصوص خمکاری می باشد که به دلیل آزاد شدن کرنش های الاستیک پس از باربرداری رخ می دهد. برای پیش بینی، کاهش و در صورت امکان حذف این پدیده در سال های اخیر روش های نوینی همچون شکل دهی با کمک جریان الکتریکی پالسی به دلیل مزایای بیشتر نسبت به روش های سنتی مورد توجه قرار گرفته اند. گزارش های متعدد بیان میدارند که جریان الکتریکی با تاثیر روی رفتار پلاستیک ماده که به آن اثر الکتروپلاستیک اتلاق می شود موجب کاهش بازگشت فنری می شود. در این مقاله به بررسی اثر پالس های الکتریکی متناوب برکاهش بازگشت فنری ورق آلیاژ آلومینیوم ۶۰۶۱ در فرآیند خمکاری نیم استوانه ای پرداخته می شود و تاثیر اثر الکتروپلاستیک بر پارامترهای موثر بر بازگشت فنری همچون شعاع قالب، سرعت سنبه و جهت نورد در سطوح مختلف بررسی شده است. ۴۰ آزمایش بر اساس طرح مرکب مرکزی به کمک نرم افزار مینی تب انجام شده و برای بررسی اثر پارامترها آنالیز واریانس صورت پذیرفته است. نتایج بهدست آمده نشان داد که پدیده الکتروپلاستیک ناشی از جریان الکتریکی متناوب مشابه جریان مستقیم در بهبود بازگشت فنری موثر است. پالس الکتریکی می تواند تاثیر جهت نورد روی بازگشت فنری را در فرآیند خمکاری کاهش دهد. همچنین سرعت تغییر شکل ورق در خمکاری با پالس الکتریکی اثرگذاری مشهودی در تغییر بازگشت فنری دارد حال آنکه حالت بدون پالس اثر سرعت سنبه ناچیز است.

برگشت فنری , جریان الکتریکی متناوب , خمکاری , پدیده الکتروپلاستیک