رهام رحمانی - اقتصاد کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

این مطالعه با هدف شناسایی عوامل موثر بر مشارکت دامداران مرتع دار در عملیات حفاظتی طرح های مرتع داری استان فارس انجام شد. برای این منظور با توجه به شرایط آب و هوایی، پوشش گیاهی و تعداد طرح های مرتع داری اجرا شده و بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده، ۸۹ طرح مرتع داری انتخاب گردید. سپس با توجه پرسشنامه های طراحی شده با ۲۶۷ بهره بردار فعال (۱۰ تا ۱۰۰ درصد بهره برداران با توجه به تعداد بهره برداران هر طرح) در مراتع در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ و بهار سال ۱۳۹۴ مصاحبه و داده های لازم جمع آوری شد. مدل رگرسیون پواسون و روش شبه برآورد حداکثر درستنمایی برای شناسایی عوامل موثر بر مشارکت مرتع داران در عملیات حفاظتی طرح های مرتع داری استفاده شد. براساس نتایج تاثیر متغیرهایی مانند تجربه ی بهره برداران و تعداد دامداران عضو هر طرح مرتع داری بر میزان مشارکت آن ها در عملیات حفاظتی طرح های مرتع داری منفی و در سطح یک درصد معنی دار بوده است. متغیرهایی مانند سطح تحصیلات رسمی، تعداد افراد شاغل خانوار در بخش کشاورزری و ارتباط با اداره های منابع طبیعی و تشکل های مربوطه دارای رابطه مثبت با مشارکت در عملیات حفاظتی طرح های مرتع داری می باشند، اما این رابطه معنی دار نبوده است. تاثیر متغیرهایی مانند میزان اطلاعات دریافتی بهره برداران بعد از شروع فعالیت در طرح های مرتع داری، مدت زمان استفاده از مراتع برای چرای دام، مقدار اراضی مرتعی هر مرتع دار در قالب طرح و تعداد گوسفند و بز داشتی بر میزان مشارکت آن ها در عملیات حفاظتی مثبت و در سطح یک درصد معنی دار بوده است. براین اساس لازم است با ترکیب دانش محلی و علمی اهمیت برنامه ها و عملیات حفاظتی را برای بهره برداران بیان کرد. و با توانمند نمودن بهره برداران و فراهم نمودن زمینه ی سرمایه گذاری در فعالیت های تکمیلی مناسب، امکان مشارکت بیشتر آن ها در عملیات حفاظتی و استفاده از خدمات مراتع و معیشت پایدار را فراهم نمود.

طرح های مرتع داری, مشارکت, روش برآورد شبه حداکثر درستنمایی, استان فارس