وحید کریمیان - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج، ایران
غلامعلی حشمتی - استاد، گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

ارزیابی ویژگی های مهم خاک و پوشش گیاهی می تواند ما را از توانایی های بالقوه مرتع آگاه نموده و تعیین وضعیت آن را میسر سازد. مشخصه های سطح خاک به طور مستقیم بر پوشش گیاهی اثر دارند، از طرفی فاکتورهایی مانند گونه های گیاهی، فرم رویشی و تراکم پوشش مشخصه های خاک را تحت تاثیر قرار می دهد. لذا این تحقیق با هدف بررسی اثر گیاهان چوبی بر ویژگی های سطح خاک با استفاده از روش طبقه بندی خاک سطحی مرتع (SSCC) در مراتع سرچشمه خشاب انجام شده است. ۱۱ ویژگی سطح خاک در لکه های گیاهی با فرم رویشی درختی (کنار) و درختچه ای (کنارک و گون) و مخلوطی از درخت و درختچه (کنار+کنارک) و فضای بین لکه های گیاهی(خاک لخت+لاشبرگ) در امتداد سه ترانسکت ۷۰ متری در پنج تکرار اندازه گیری شد. سپس فاکتورهای اندازه گیری شده در قالب سه مشخصه پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی برای هر لکه گیاهی طبقه بندی گردید. نتایج نشان داد مشخصه پایداری تفاوت معنی داری در بین لکه های مورد بررسی دارد که لکه مخلوط درخت و درختچه (کنار و کنارک) پایداری سطح خاک را بیشتر افزایش می دهند. شاخص نفوذپذیری تفاوت معنی داری را بین فرم درختچه (کنارک) و مخلوط درخت و درختچه (کنار و کنارک) نشان نداد. خاک دارای پوشش مخلوط(کنار و کنارک) شاخص چرخه عناصر غذایی بیشتری را نشان داد. پایداری زیاد خاک در لکه مخلوط درخت و درختچه ای (کنار و کنارک) در انتخاب گونه های گیاهی جهت کنترل بیولوژیک در مراتع قشلاقی جنوب کشور می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

مرتع, کنترل بیولوژیک, کنار و کنارک, پایداری, نفوذپذیری, چرخه عناصر مغذی