محمدهانی جعفریان - پژوهشگر پسا دکتری دانشگاه تربیت مدرس
محمد سعیدی مهر - استاد گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس

در این مقاله سعی بر این است که به سازمان فکری ابنسینا در اخلاق پرداخته و نشان داده شود که نظام اخلاق ابن سینا در قالبی کاملا نوافلاطونی بروز پیدا می کند. علاوه براین، به استفاده او از بسیاری از مفاهیم نوافلاطونی نیز در درون این سازمان فکری پرداخته خواهد شد. برای نشان‎ دادن سازمان نوافلاطونی فکر ابن سینا در اخلاق، در مهم ترین قدم تلاش بر این است نشان داده شود که اخلاق ابن سینا در تمام ابعاد آن، از جایی که ابن سینا بحث اخلاق را آغاز می کند تا آنجا که صحبت از غایت نهایی انسان از عمل اخلاقی می کند، دارای مراتب است که مهم ترین خصیصه متافیزیکی سازمان فکر نوافلاطونی است. در قدم بعد، به مفاهیمی می پردازیم که او از اندیشه نوافلاطونیان استفاده کرده و در سازمان فکری خود پذیرفته و به کار گرفته است. مفاهیمی چون لحاظ مراتبی سه گانه برای اخلاق شامل اخلاق عامیانه، عالمانه و عاقلانه یا درنظرگرفتن عمل اخلاقی انسان به عنوان تکمیل کننده خلقت خداوند یا درنظرگرفتن مفهوم تشبه به مبادی عالیه یا خداوند به عنوان غایت اخلاق از جمله این مفاهیم اند. علاوه بر لحاظ مراتب، وجود بسیاری از این دست مفاهیم نوافلاطونی در شکل دهی به این سازمان فکری نقش داشته است.

ابن سینا, اخلاق, سازمان فکری, نوافلاطونی, مراتب