زهرامیلا علمی - استاد گروه اقتصاد دانشگاه مازندران
معین حسن نتاج - کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه مازندران

رشد فزاینده هزینه های سلامت در سال های اخیر موجب شده تا شناسایی عوامل موثر بر آن مورد توجه کارشناسان قرار گیرد. بر اساس بررسیهای صورت گرفته تولید ناخالص داخلی و انتشار آلودگی از عوامل تعیین کننده هزینه های سلامت هستند. در این مطالعه اثر انتشار دی اکسید کربن بهعنوان شاخص زیست محیطی، تولید ناخالص داخلی سرانه به عنوان شاخص اقتصادی، نرخ شهرنشینی و نسبت وابستگی سنی به عنوان شاخص اجتماعی بر هزینه سلامت سرانه، با استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته تابلویی (PGMM) و رویکرد رابطه غیرخطی تولید سرانه با متغیر هزینه سلامت سرانه، در ۱۹ کشور صادرکننده نفت شامل ایران در دوره ۲۰۱۸ - ۲۰۰۴ برآورد شده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد متغیرهای انتشار دی اکسید کربن سرانه، نرخ شهرنشینی و نسبت وابستگی سنی اثر مثبت و معنی دار و متغیر تولید سرانه رابطه غیرخطی به شکل U وارون با هزینه سلامت دارد. وجود رابطه U وارون حاکی از آن است که تا رسیدن به نقطه آستانه، افزایش تولید سرانه به افزایش هزینه سلامت منجر شده و پس از آن، این افزایش میتواند به کاهش هزینه سلامت منتج شود.

هزینه های سلامت, انتشار آلودگی, تولید سرانه, نرخ شهرنشینی, گشتاورهای تعمیم یافته