مجید انصاری - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد
محسن رفیعیان - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد

چکیده معدن یکی از بخش­های اساسی در توسعه اقتصادی استان یزد محسوب می­شود. ازآنجاکه بخش معدن دارای ظرفیت بالایی جهت توسعه اقتصادی مناطق و کشورهاست و برخلاف تصورها استفاده از این بخش برای توسعه اقتصادی دارای تعارضات فراوانی ازجمله «نفرین منابع» است. به همین جهت برای داشتن رابطه مثبت بین معدن و توسعه اقتصادی منطقه­ای توجه به عملکرد تولید ضروری است، که این بیانگر روابط فنی حاکم بر میزان تولید یک کشور از مقدار معین کار، سرمایه، مواد، انرژی و سایر منابع است؛ بنابراین، ارتباط بین بخش­های مختلف اقتصادی یکی از منابع قابل توجه توسعه اقتصادی در جهان توسعه نیافته یا کمتر توسعه یافته است. از همین رو این پژوهش در پی یافتن روابط بین بخش معدن با سایر بخش­های اقتصادی استان یزد است. بر این اساس با استفاده از داده­های سری زمانی از ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ ارتباط بین بخش­های معدن، صنعت، کشاورزی و خدمات را در استان یزد بررسی و از آزمون علیت گرنجر و تکنیک خود رگرسیون برداری (VAR) بر اساس تابع واکنش آنی (IRF) و تجزیه واریانس (VD) برای مشاهده ارتباط بین متغیرها استفاده شد. نتایج پژوهش علاوه بر ارتباط علی بین بخش معدن با بخش­های صنعت و کشاورزی در استان یزد گویای این نکته است که در کوتاه مدت نرخ رشد بخش معدن اثرات مثبت و در بلندمدت نسبت به سایر بخش­های اقتصادی استان یزد تفاوتی نداشته است؛ از همین رو برنامه­ریزی یک سویه بخش معدن بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست­محیطی و بدون توجه به ارتباط آن با سایر بخش­های اقتصادی نمی­تواند توسعه را برای استان یزد در پی داشته باشد.

بخش معدن, یزد, اقتصاد منطقه ای, اقتصادسنجی, نفرین منابع