CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

نقش دانش بومی مدیریت منابع آب در پایداری سکونتگاها و معیشت آنها مورد مطالعاتی منطقه هورامان

عنوان مقاله: نقش دانش بومی مدیریت منابع آب در پایداری سکونتگاها و معیشت آنها مورد مطالعاتی منطقه هورامان
شناسه ملی مقاله: JR_QJIK-9-17_008
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:

فرید احمدزاده - دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران
حسن کریمیان - استاد گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
محمد حسن طالبیان - دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه تهران
مژگان خانمرادی - استادیار گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران
مجید منتظرظهوری - استادیار گروه باستان شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران

خلاصه مقاله:

ایرانیان از دیرباز جهت مدیریت و کنترل منابع آبی سعی در ابداع و استفاده از روشهای مناسب برای مهیا
نمودن آب برای ایجاد و پایداری سکونتگاهها و زیست جمعی خود بودند. در این راستا منطقه هورامان با
جغرافیایی سخت و صعبالعبور بهعنوان نمونهای بارز از بروز و ظهور دانش بومی در امر مدیریت منابع آب
در سطح محلی و ملی، نشانگر بلوغ و همت والای ایرانیان در این جغرافیا دارد . نوشتار حاضر با هدف
بررسی و ارزیابی «فرهنگ» بهجای مانده در پهنه فرهنگی منطقه هورامان، به اهمیت مسئله آب در این منطقه
کوهستانی و نحوه مدیریت و کنترل آن پرداخته شده است. در پژوهشهای میدانی که نتایج آن در این
نوشتار انعکاس یافته تلاش بر آن بود تا به این پرسشها پاسخ گفته شود که اصول و شیوه های مدیریت
منابع آب در منطقه هورامان چگونه بوده است؟ و انواع منابع آب و سازههای آبی چه نقشی در پایداری
سکونتگاهها و شیوه معیشت جوامع منطقه داشتهاند؟ در نتایج این پژوهش مشخص گردید که منابع آبهای
سطحی (رودخانه سیروان) و نزولات جوی به ویژه برف باوجود شیب تند منطقه هورامان، نقش موثر و
مهمی در پویایی منظر فرهنگی هورامان داشته است. بر این اساس با ایجاد شبکههای مدیریت و انتقال منابع
آب در دل سنگ و عمق دره ها و انتقال از طریق حفر یا احداث کانال، تاسیساتی آبی را به وجود آورده اند

که ضمن تداوم و پایداری سکونتگاهها، زمینه ارتباطات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع منطقه، همراه
با معیشتی پایدار در هورامان از گذشته تا به امروز را فراهم آورده است. لازم به ذکر است جهت پایداری
سکونتگاهها، توسعه اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و شرایط سخت و کمبود آب در آینده و امروز باید
به حفظ، احیاء و حمایت و گسترش همکاری در امر نظامهای سنتی، مبتنی بر دانشهای بومی مدیریت منابع
آب تاکید داشت.



کلمات کلیدی:
کلید واژگان: هورامان, منابع آب, سازه های آبی, سکونتگاه های کوهستانی, معیشت منطقه

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1632147/