بابک اجتماعی - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور
علی شکور - استاد گروه جغرافیا دانشگاه ازاد واحد مرودشت
علی شجاعی فرد - دانشیارگروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

پیدایش سکونتگاه های روستایی، بر پایه ی عوامل طبیعی مانند آب وخاک استوار بوده است. عوامل طبیعی در مکان گزینی، پراکندگی، حوزه ی نفوذ، توسعه ی فیزیکی، مورفولوژی و امثال آن اثر قاطعی دارد و این عوامل گاهی به عنوان یک عامل مثبت و زمانی به صورت یک عامل منفی عمل می کند. هدف از این مطالعه وضعیت قرارگیری سکونتگاه های روستایی شهرستان فیروزآباد در ارتباط با عوامل طبیعی می باشد. جامعه آماری شامل سکونتگاه های روستایی شهرستان فیروزآباد می باشد این شهرستان دارای دو بخش و ۵ دهستان می باشد. روش موردمطالعه در این تحقیق، روش تاپسیس فازی می باشد که یکی از بهترین روش های تصمیم گیری جند شاخصه است که بر مبنای متغیرهای فازی بیان شده است. لایه های اطلاعاتی مورداستفاده شامل لایه ارتفاعی، شیب، جهت، اقلیم، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش، کاربری اراضی می باشد که در محیط GIS تجزیه وتحلیل شده اند. یافته ها نشان می دهد که بخش مرکزی با بیشترین روستاها، ضعیف ترین عملکرد را نسبت به عوامل طبیعی داشته و دهستان احمدآباد در این بخش با ۹۵ درصد در رتبه نخست قرار می گیرد. دومین بخش شهرستان مربوط به بخش میمند بوده که ازلحاظ عوامل طبیعی عملکرد بهتری داشته اند به طوری که اکثر روستاهایی که در شهرستان در وضعیت مناسب تری قرار داشته اند در این بخش قرارگرفته اند. به طورکلی سکونتگاه های روستایی که در قسمت شمالی و شمال غربی فیروزآباد می باشند در وضعیت مناسب تری قرار دارند. درصورتی که وضعیت سکونتگاه های روستایی بخش جنوبی و مرکزی شهرستان نامناسب می باشد. نقش عوامل انسانی بخصوص در لایه های پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و کاربری اراضی باعث شده که وضعیت قرارگیری بسیاری از سکونتگاه های روستایی در ارتباط با عوامل طبیعی در وضعیت نامناسبی قرار بگیرند. لذا می طلبد پتانسیل و ظرفیت سکونتگاه های روستایی شهرستان به خوبی موردبررسی قرارگرفته و در تناسب بااستعدادهای موجود در منطقه نسبت به معرفی، طرح ریزی و اجرای برنامه های معیشتی جایگزین اقتصاد زراعی –دامی که در حال حاضر می باشد و باعث تخریب این موقعیت شده است اقدام شود.

سکونتگاه های روستایی, دهستان, عوامل طبیعی, تاپسیس, لایه های اطلاعاتی