علی اصغر نقی پور برج - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، ایران
سید جمال الدین خواجه الدین - استاد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
حسین بشری - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
مجید ایروانی - استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
پژمان طهماسبی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، ایران

آتش سوزی به همراه چرای دام، دو عامل مهم در تعیین ساختار و ترکیب گونه ای جوامع گیاهی به ویژه در مراتع خشک و نیمه خشک می باشند. این مطالعه با هدف بررسی اثر آتش سوزی و چرای دام بر خصوصیات بانک بذر خاک شامل تراکم، تنوع و غنای گونه ای در مراتع نیمه استپی زاگرس مرکزی انجام شد. نمونه برداری به روش تصادفی طبقه بندی شده و در ۱۲ سایت با سابقه آتش سوزی یک و پنج ساله انجام گرفت که تحت چرای سبک و سنگین قرار داشتند. نمونه های خاک در فصل پاییز و از دو عمق ۵-۰ و ۱۰-۵ سانتی متری به وسیله آگر برداشت شد و به گلخانه منتقل گردید و در بستر مناسب کشت داده شد. به مدت ۶ ماه تمامی بذور جوانه زده در گلخانه شناسایی و شمارش شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که در آتش سوزی یک ساله و تحت شرایط چرای سبک و سنگین، آتش سوزی باعث کاهش معنی دار تراکم، غنا و تنوع گونه ای بانک بذر خاک می شود. در آتش سوزی ۵ ساله و تحت شرایط چرای سبک، غنای گونه ای و تنوع نسبت به منطقه شاهد افزایش معنی داری پیدا می کند. همچنین نتایج نشان داد که آتش سوزی و چرا هیچ گونه اثر معنی داری بر بانک بذر لایه زیرین خاک ندارند و این موضوع بیانگر نقش عمق خاک در کاهش تاثیر آتش و چرا می باشد. به طور کلی نتیجه گیری می شود که مدیریت چرا پس از وقوع آتش سوزی در این مناطق، نقش مهمی در احیا پوشش گیاهی از طریق بانک بذر خاک دارد.

بانک بذر خاک, آتش سوزی, چرای دام, پوشش گیاهی, تنوع