مرتضی حسینی توسل - استادیار، پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
حسین ارزانی - استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
منوچهر فرج زاده اصل - استاد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محمد جعفری - استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ساسان بابایی کفاکی - استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
اصغر کهندل - دانشیار، پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

نحوه پراکنش و میزان تغییرات پوشش گیاهی مراتع در طی زمان، نشان دهنده مسیر توالی اکوسیستم به سوی قهقرا یا اوج است. یکی از مهمترین عوامل موثر در این تغییرات عوامل اقلیمی است. با توجه به بحران تغییرات اقلیمی که نظام بین الملل از دهه ۱۹۹۰ با آن مواجه شده لازم است اثر این تغییرات بر روی پوشش گیاهی مراتع مورد بررسی قرار گیرد. برای بررسی این تغییرات روش های مختلفی از جمله مطالعات میدانی وآماربرداری های دراز مدت وجود دارد. یکی از روش هایی که امروزه می تواند ما را در مطالعه این فرایند یاری نماید استفاده از تصاویر ماهواره ای و ابزار سنجش از دور است. در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره های TM و ETM+ تغییرات پوشش گیاهی در مراتع استان البرز در بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ به تفکیک شهرستان پایش شد و ارتباط آن با سه عامل اقلیمی شامل متوسط بارندگی، دما و رطوبت نسبی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شهرستان طالقان بطور معنی داری بالاترین شاخص NDVI را در ماه می (۱۰اردیبهشت تا ۱۰خرداد) دارا است. پس از آن شهرهای ساوجبلاغ و کرج قرار دارند که دارای تشابه از نظر رفتار تغییرات شاخص نیز می باشند. پس از آنها بترتیب اشتهارد و نظرآباد با اختلاف معنی دار کمتر قرار دارند. بر اساس مدل بدست آمده بترتیب بارندگی ماه های آبان، شهریور، اسفند، بهمن و متوسط سالانه بیشترین اثر مثبت را برای رشد گیاهان مرتعی داشته است و سایر فاکتورهای دما و رطوبت نسبی رابطه معنی داری با پوشش گیاهی دوره مورد نظر ندارد. روند تغییرات پوشش گیاهی نشان داد که بعد از سال ۲۰۰۰ میزان پوشش گیاهی کاهش یافته و در سال ۲۰۱۱ مجددا افزایش یافته است.

NDVI, استان البرز, مرتع, پوشش گیاهی, پایش, تصاویر ماهواره ای