رضا سیاه منصور - نویسنده مسئول، مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، خرم آباد، ایران
مرتضی اکبرزاده - استادیار، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
احسان زندی اصفهان - استادیار، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
کریم خادمی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، خرم آباد، ایران
سیداکبر جوادی - استادیار، گروه مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

هدف از این تحقیق بررسی اثرات قرق بر پوشش سطحی، حفاظت و خصوصیات خاک در مراتع گردنه زاغه واقع در ۳۵ کیلومتری شمال شرقی خرم آ باد می باشد. به این منظور از کوادرات های ثابت با ابعاد ۵۰×۶۰ سانتی متر استفاده شد که به فاصله ۵/۱ متر از هم بر روی ترانسکت ها بر روی زمین پیاده شدند و بر روی هر ترانسکت ۱۰ کوادرات مستقر شد. تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق در داخل آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تعداد پایه های دائم، سطح یقه گیاهان، درصد سنگ و سنگریزه، درصد لاشبرگ، درصد خاک لخت و درصد ترکیب گیاهی در طی دوره ی آماربرداری ارزیابی شد. به منظور بررسی ویژگی های خاک نیز با حفر پروفیل های ۴۰ سانتی متری در هر دو منطقه داخل و خارج قرق، نمونه های خاک برداشت شده و مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقادیر تولید در داخل قرق در سال های اول و آخر آماربرداری بترتیب ۱/۳۶ و ۲/۶۷  گرم در مترمربع بود و در خارج قرق این مقادیر بترتیب ۱/۴۶ و ۸/۹۱ گرم در مترمربع اندازه گیری شد که مقدار تولید در این روند در داخل و بیرون قرق در سال آخر تقریبا دو برابر سال اول بود. تولید و تاج پوشش در خارج قرق نسبت به داخل قرق افزایش چشمگیری از خود نشان داد. میزان خاک لخت نیز در خارج قرق همواره از داخل قرق بیشتر بوده و در تیمار قرق در سال های ۷۷ و ۸۳ حفاظت خاک به ترتیب ۷۴ و ۶/۹۵ درصد است. همچنین در تیمار قرق نیز حفاظت خاک در سال ۸۳ با تاثیر ۷ سال قرق بطور معنی دار بیشتر است. پوشش سنگ و سنگریزه با مقادیر پوشش تاجی و لاشبرگ نسبت عکس داشته و هرگاه بارندگی خوب بوده است با افزایش پوشش زنده و لاشبرگ مقدار سنگ و سنگریزه کمتر برآورد شده است، و نکته قابل توجه این است که در سال آخر نسبت به سال پایه مقدار پوشش سنگ و سنگریزه در داخل قرق کمتر شده ولی در خارج قرق تا ۲ برابر افزایش یافته است.

قرق, تاج پوشش, حفاظت خاک, زاغه