نوراله عبدی - استادیار، گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، ایران
سعید گایگانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، باشگاه پژوهشگران جوان، اراک، ایران

دی اکسید کربن اتمسفر در دهه های اخیر افزایش قابل توجهی داشته است. تجربیات نشان می دهد که با احیای پوشش گیاهی می توان کربن را در اندام های گیاهی تثبیت نمود که این فرآیند را اصطلاحا ترسیب کربن گویند. به منظور بررسی کارایی گونه های بوته ای و درختچه ای در ترسیب کربن زیست توده، تیپ های گیاهی دست کاشت Haloxylon persicumوAtriplex canescens با تیپ های گیاهی طبیعی Salsola incanescens و Atriplex verrucifera در اراضی بیابانی حاشیه شمال غربی کویر میقان اراک مورد مقایسه قرار گرفتند. در هر تیپ گیاهی مقدار زیست توده هوایی و زمینی برای گونه های غالب و همراه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد در تمام تیپ های گیاهی، ذخیره کربن زیست توده هوایی بیش از ریشه ها بود (۶۱/۲ برابر برای میانگین همه تیپ های گیاهی). همچنین میانگین کربن ترسیب شده در زیست توده تیپ های گیاهی H. persicum ، A. canescens، S. incanescens و A. verrucifera، بترتیب ۱۹/۵۳۱، ۷۹/۲۲۸، ۷۷/۲۰۷ و ۶۱/۹۱ گرم بر متر مربع بدست آمد که از نظر آماری، میانگین کربن تیپ گیاهی H. persicumبا سایر تیپ ها اختلاف معنی داری نشان داد. با توجه به آنکه مناطق تحت کشت توده های دست کاشت تاغ و آتریپلکس، قبل از تخریب پوشش گیاهی (قبل از سال۱۳۶۰)، دارای تیپ های طبیعی S. incanescens و A. verrucifera بوده اند، حال پس از گذشت حدود ۲۰ سال از عملیات احیایی (سال۱۳۷۰ اتمام عملیات اجرایی)، در مقایسه با تیپ های طبیعی یادشده از نظر ترسیب کربن زیست توده، موفق ارزیابی می شوند.

ترسیب کربن, کربن زیست توده, کویر میقان, تیپ های گیاهی