صدیقه زارع کیا - کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد
پروانه عشوری - کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
محمد فیاض - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
محمود گودرزی - کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
نیلوفر زارع - کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

دام در مرتع یکی از اجزاء متشکله اکوسیستم های مرتعی می باشد که متناسب با نوع دام و شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی رفتارهای چرایی متفاوتی مشاهده می شود. شناسایی رفتار دام در مرتع می تواند در برنامه ریزی و چگونگی بهره برداری از مرتع کمک موثری بنماید. به این منظور رفتار چرایی گوسفند در مرتع منطقه استپی ساوه مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا یک میش سه ساله انتخاب و به کمک دستگاه موقعیت یاب (GPS) به طور پیوسته مسیر حرکت، ساعات ورود و خروج به مرتع، مدت و زمان استراحت و همچنین سرعت حرکت آن ثبت گردید. نتایج بررسی ها در محیط نرم افزار GIS و داده ها با استفاده از روش تجزیه واریانس دوطرفه مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد بجز مقدار میانگین سرعت دام، هیچ اختلاف معنی داری بین صفات مورد بررسی طی چهار سال آماربرداری مشاهده نشد. ولی در ماه های مختلف فصل چرا با اینکه طول مسافت طی شده با هم اختلاف معنی داری نداشتند ولی زمان صرف شده برای حرکت و زمان صرف شده برای استراحت با هم اختلاف معنی دار داشته اند. به طوری که در اردیبهشت ماه با اینکه زمان صرف شده برای حرکت و چرا بیشتر از ماه های دیگر بود ولی مسافت طی شده در این ماه تفاوت معنی داری با سایر ماه ها نداشت. این امر نشان دهنده وجود علوفه بهتر و بیشتر در این ماه برای تعلیف دام بود. میانگین سرعت حرکت دام در اردیبهشت ماه کمتر از ماه های دیگر ثبت گردید. به نحوی که بیشترین مسافت طی شده توسط گوسفند در شیب ۰ تا ۸ درصد با پوشش غالب Artemisia sieberi- Salsola laricina رخ داده است. به طور کلی می توان نتیجه گرفت با کمک تکنولوژی GPS و GIS می توان رفتار چرایی دام و مدیریت مراتع را بهتر ارزیابی کرد.

رفتار چرایی, گوسفند, GPS, GIS, مراتع استپی, خشکه رود ساوه