محسن شرافتمند راد - نویسنده مسئول، استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، ایران
غلامعلی حشمتی - استاد، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
محمد رحیم فروزه - دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
حسین بدری پور - دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

اندازه گیری تولید و بهره برداری گونه های کلید مرتعی از ابزارهای اصلی اتخاذ تصمیمات مدیریتی به ویژه تعیین ظرفیت چرایی مراتع هستند. هدف از این مطالعه ارزیابی رابطه تولید و بهره برداری دو گونه علف گندمی دائمی با برخی از پارامترهای ابعادی آنهاست. بدین منظور ارتفاع، قطر تاج پوشش، قطر یقه و وزن خشک (تولید) دو گونه علف گندمی Agropyron cristatum و Stipa barbata به عنوان گندمیان کلید در منطقه چهارباغ استان گلستان اندازه گیری شد. ابتدا رابطه این سه متغیر ابعادی با تولید با استفاده از ماتریس همبستگی و ضریب همبستگی پیرسون مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس با استفاده از رگرسیون بهترین زیر مجموعه و رگرسیون گام به گام، نقش هر یک از این سه متغیر در پیش بینی تولید مورد بررسی قرار گرفت. بهره برداری بر اساس درصد ارتفاع برداشت شده در ارتباط با وزن برداشت شده برای دو گونه مورد مطالعه تحت بررسی قرار گرفت. نتایج رگرسیون بهترین زیر مجموعه و رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیر قطر یقه و قطر تاج بهترین پیش بینی کننده های تولید هستند. در نهایت به دلیل ذهنی بودن اندازه گیری های تاج و نقش ضعیف آن در توضیح تغییرات، تنها متغیر قطر یقه در مدل باقی ماند که رابطه آن با تولید به صورت خطی و ضریب تبیین آن برای دو گونه A.cristatum و S.barbata به ترتیب برابر ۴/۷۲ و ۷۱ بود. البته رابطه خوبی نیز بین ارتفاع و وزن دو گونه مطالعاتی وجود داشت، بنابراین تحلیل ابعادی روش مناسبی برای برآورد تولید و بهره برداری دو گونه گندمی کلید در مراتع منطقه است

تولید, بهره برداری, علف گندمی, همبستگی رگرسیون, تحلیل ابعادی