فرزاد پارسادوست - کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اصفهان، ایران
بابک بابک بحرینی نژاد - عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، اصفهان، ایران

خاک های آلوده به عناصر سنگین یکی از بزرگ ترین معضلات دنیای امروز می باشد که پاکسازی این گونه خاک ها به ویژه در مناطق مسکونی و کشاورزی مستلزم بهره گیری از پیشرفته ترین متدهای بیولوژیکی است تا بتوان بدون کمترین خسارت به محیط خاک را پالایش نمود. یکی از جدیدترین فناوری های نوین، گیاه پالایی (Phytoremediation) یا استفاده از گیاهان در پاکسازی خاک های آلوده می باشد که امکان کاربرد آن در سطح وسیع و با کمترین خسارت به محیط وجود دارد. کادمیم ازجمله عناصری است که در غلظت های بالا به عنوان یک عنصر آلاینده محیط زیست معرفی شده و می تواند اثرات مخربی بر انسان ها و جانوران داشته باشد. بدین منظور مطالعه ای در منطقه ایرانکوه با یازده گونه گیاهی و در سه جایگاه با سه درجه آلودگی انجام گردید. در این تحقیق فرم کل و عصاره گیری شده با DTPA عنصر کادمیم همرا با تعدادی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک هر سه جایگاه اندازه گیری شد. زیست انباشتگی عنصر کادمیم در اندام های هوایی و زیرزمینی و همچنین فاکتور انتقال عنصر کادمیم که در بحث گیاه پالایی و      به طور خاص عصاره کشی گیاهی مهم می باشد مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. در نهایت نتایج نشان داد که                    گونه های گیاهی Acantholimon sp، Ebenus stallata وglacuanthus  Astragalusبه ترتیب بیشترین غلظت کادمیم در اندام هوایی (۹۷/۱-۵۳/۱-۴۰/۱) و بیشترین ضریب انتقال کادمیم از اندام زیرزمینی به اندام هوایی (به ترتیب ۶/۱۲-۳۷/۱-۰۹/۲) را دارا بودند. این سه گونه به دلیل بالا بودن میزان زیتوده و زیست انباشتگی در اندام هوایی جهت پالایش خاک های آلوده به عنصر کادمیم در این منطقه و مناطق مشابه می توانند توصیه شوند.

عناصر سنگین, گیاهان مرتعی, گیاهان فرا انباشت کننده