زهرا پاکزاد - کارشناس ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمود رائینی سرجاز - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مرتضی خداقلی - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

به­منظور بررسی تاثیر عوامل اقلیمی بر گسترش گونه گون ­گزی (Haussn  Boiss &) (Astragalus adscendens) در سطح مراتع استان اصفهان، ۵۷ متغیر اقلیمی با بیشترین اهمیت از نظر شرایط بوم­شناسی این گونه، انتخاب شدند. از روش تجزیه عاملی به­منظور کاهش ابعاد ماتریس داده، در نرم­افزارspss ver ۱۶  استفاده شد. نقشه­های عوامل­ اقلیمی استان اصفهان حاصل تجزیه عاملی ترسیم گردید. به طوری که با نقشه تیپ­بندی پوشش­گیاهی و نقشه ارتفاع رقومی استان انطباق داده و نواحی رویشگاه گون ­گزی در استان مشخص شدند. این بررسی نشان داد که سه عامل دما، بارش، تابش و باد به­ترتیب ۴/۴۷، ۳۰، ۸/۱۲ درصد و در کل ۲/۹۰ درصد پراش متغیرهای اولیه اقلیم رویشی استان اصفهان را بیان می­کند. سه عامل اقلیمی بدست­آمده و میانگین عناصر اقلیمی مورد استفاده در نواحی رویشگاه گون­ گزی با نواحی فاقد این گونه در سطح استان مورد بررسی قرار گرفتند. یافته­ها نشان دادند که نواحی از استان با ارتفاع بالاتر از۲۴۰۰ متر که اقلیم سرد تا فراسرد، تعداد روزهای برفی و یخبندان بالا به همراه رطوبت نسبی تقریبا ۵۰ درصد، بارش بیشتر از ۴۰۰ میلی­متر در سال و تابش نسبی دارند، رویشگاه اصلی این گونه می­باشند. عوامل محیطی، سازوکارهای درونی و بیرونی گون ­گزی شرایط را برای استقرار هر چه بهتر آن در این ارتفاع و اقلیم فراهم می­کند. بنابراین دامنه بردباری این گونه نسبت به عوامل اقلیمی محدود است.

گون گزی ((Astragalus adscendens, متغیرهای اقلیمی, تجزیه عاملی, رویشگاههای استان اصفهان