مصطفی زارع - کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
محمد فیاض - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
غلامرضا گودرزی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
علی فرمهینی فراهانی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

ارزش رجحانی عبارت از انتخاب گونه­های در دسترس در چرای آزاد توسط دام می­باشد. این مطالعه در مراتع نیمه­استپی دامنه کوه­های انجدان اراک واقع در ۳۵ کیلومتری شرق اراک، انجام شد. مراتع انجدان یکی از مراکز مهم دامداری در استان مرکزی به­ویژه شهرستان اراک می­باشد که تحت چرای شدید دام قرار گرفته و به همین سبب روز به روز مراتع منطقه فقیرتر می گردد و گونه­های مرتعی خوشخوراک و با ارزش در معرض خطر و نابودی قرار دارند. خاک منطقه لومی و با درصد سنگ و سنگریزه بالا و متوسط بارندگی منطقه حدود۳۵۰ میلی­متر در سال می­باشد. این تحقیق به­منظور تعیین ارزش رجحانی گونه­های گیاهی با اهمیت مراتع منطقه توسط دام (گوسفند) صورت گرفت تا در طرحهای مرتع­داری از گونه­های خوشخوراک حمایت شود. بررسی ترجیح چرایی گونه­ها توسط دام از طریق (مشاهده مستقیم) زمان صرف شده برای چرای گونه­ها در طول فصل چرا و حضور دام به مدت ۳ ماه (اردیبهشت، خرداد و تیرماه) در طی ۳ سال انجام شد. سپس داده­های بدست­آمده در هر سال به­کمک نرم­افزار SAS در محیط طرح آزمایشی بلوک­های کامل تصادفی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت و مقایسه میانگین ارزش رجحانی و گروه­بندی آنها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که ارزش رجحانی بین گونه­ها در ماه­های فصل چرا (اردیبهشت، خرداد وتیر) و در کل فصل چرا اختلاف معنی­داری در سطح ۱ درصد (P<۰.۰۱) وجود دارد. در کل، گندمیان و پهن­برگهای یکساله Annual grass&forbs دارای بیشترین ارزش رجحانی می­باشد و بعد لاشبرگ گیاهان (Litters) در رتبه دوم قرار گرفته و بعد از آن گونه­های  Bromus tomentelus، Artemisia aucheri وBuffonia kcoelzii  به­ترتیب در رتبه­های بعدی از لحاظ ارزش رجحانی قرار دارد

ارزش رجحانی, روش زمان سنجی, گونه های مرتعی, گوسفند