میرطاهر قائمی - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
مرتضی اکبر زاده - استادیار، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
شهرام عابدی - کارشناس پ‍ژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

مطالعه تاثیر قرق در تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام در عرصه های مرتعی، در پروژه های احیاء و اصلاح مراتع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این بررسی در منطقه نیمه­استپی بیله وار خوی، از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ انجام شد. هرساله پوشش گیاهی در داخل پلاتهای ثابت در طول ترانسکت، اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که در قرق بیله وار خوی، در طی ۹ سال بررسی، کل پوشش تاجی در داخل قرق افزایش یافت و بیشترین افزایش در گندمیان دائمی (بیش از ۵/۳ برابر) و پهن برگان علفی دائمی (بیش از ۵/۲ برابر) مشاهده شد. در بیرون قرق پوشش کل تقریبا ثابت ماند و تغییرات در پوشش فرمهای رویشی به­مراتب کمتر بود. در داخل قرق گونه های مرغوب ظاهر شده و حدود ۱۹ درصد ترکیب پوشش را به خود اختصاص دادند. به­طوری­که سهم گونه های زیاد شونده در ترکیب به بیش از دو برابر افزایش و گونه های نامرغوب به نصف کاهش یافت. در حالی­که در بیرون قرق گونه های مرغوب نایاب و سهم پوشش گونه های کلاس زیاد شونده ۲۸% افزایش یافت. متوسط پوشش یکساله ها در دوره بررسی در داخل قرق بیشتر از بیرون و متوسط پوشش  فورب ها، در داخل و بیرون قرق بیشتر از یکساله های گندمی است. البته در قرق بیله­وار با ۹ سال بررسی، همبستگی بین تغییرات بارندگی و پوشش تاجی در بیشتر گونه ها معنی­دار بود.

قرق, پوشش تاجی, تغییرات گونه ها, بیله وار خوی, آذربایجان غربی