صدیقه محمدی - دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
علی سلاجقه - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
محمد مهدوی - استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
رضا باقری - استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت کرمان

از آنجا که خصوصیات آب های زیرزمینی در مقیاس مکانی و زمانی عمل کرده، نمی توان این خواص را در طول زمان و مکان ثابت فرض کرد. بنابراین این تحقیق به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی سطح آب زیرزمینی دشت کرمان در یک دوره آماری ده­ساله (۸۵-۱۳۷۵) به­کمک بهترین روش تخمین گر زمین آماری انجام شد. در این راستا، ابتدا منابع آماری موجود سطح آب زیرزمینی دشت (شامل ۶۷ حلقه چاه مشاهده ای)، جمع آوری و بانک اطلاعاتی تهیه شد. پس از کنترل کیفیت و صحت آمار و اطمینان از همگنی و نرمال بودن آنها، از روشهای مختلف میان یابی شامل روش کریجینگ(OK) ، لوگ کریجینگ(OK-LOG) ، کوکریجینگ با استفاده از متغیر کمکی(OK-CO)  و روش عکس فاصله(IDW)  با توان های یک تا ۵ استفاده شد و بعد انتخاب بهترین روش میان یابی با استفاده از دو معیار MAE, MBE بعمل­آمد. سپس نقشه های پهنه بندی مکانی در ابتدا و انتهای دوره مطالعه تهیه و نهایتا نقشه هم افت سفره در محیط نرم افزاری Arc-GIS ۹.۱ ترسیم شد. نتایج نشان داد که واریوگرام مدل گوسی به­عنوان بهترین مدل برازش شده به ساختار فضایی داده ها و روش عکس فاصله به توان ۵ در ابتدای دوره و عکس فاصله به توان ۴ در انتهای دوره بهترین روش میان­یابی عامل سطح آب می باشد. نتایج بدست­آمده از پهنه بندی، حکایت از افت سطح آب زیرزمینی در بیشتر نقاط دشت دارد. به­طوری­که حداکثر این افت معادل ۳۲ متر در خروجی شمالی دشت (دامنه موثر چاه ۱۷ و ۶۲) و خروجی غربی دشت (دامنه موثر چاه ۸) است. همچنین نتایج حکایت از بالا آمدگی آب در محدوده شهر کرمان، حداکثر معادل ۷ متر، در دامنه موثر برخی از چاه ها (شماره ۵۰ و۵۲)، به­علت واقع شدن آنها در زون آب برگشت شهری و فاضلاب شهر کرمان داشت.

تغییرات مکانی, سطح آب زیرزمینی, زمین آمار, دشت کرمان