حشمت امیدی - استادیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد، تهران،
فرهاد موحدی پویا - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد
شادی موحدی پویا - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین

به­منظور بررسی واکنش بذرهای بسیار سخت گونه دائمی کهورک از خانواده لگوم­ها در مرحله جوانه­زدن و رشد گیاهچه­، آزمایشی به­صورت فاکتوریل (ABC) در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در شرایط شوری اجرا گردید. هورمون سالسیلیک اسید در سه سطح (صفر، ۳/۰ و ۶/۰ میلی­مولار) و نمک طعام (NaCl) در چهار سطح (صفر، ۵، ۱۰ و ۱۵ دسی­زیمنس بر متر) بر جوانه­زنی بذرهای کهورک در شرایط تیمار خراش­دهی (کشت غلاف سالم و سخت حاوی بذرهای کهورک، کشت بذرهای سالم و سخت بدون غلاف کهورک و کشت بذرهای سالم خراش­داده شده کهورک با تیغه استاندارد خراش بذر) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شوری تاثیر معنی­داری بر میزان جوانه­زنی نداشت و این نشان از تحمل بالای این گیاه نسبت به مقادیر بالاتر نمک است. البته در شرایط کشت غلاف و بذر بدون خراش جوانه­زنی مشاهده نشد. بیشترین میزان خصوصیات کیفی نظیر محتوی پرولین، پروتئین و کربوهیدرات در تیمار اسید ۳/۰ میلی­مولار، شوری ۱۰ دسی­زیمنس و شکستن غلاف و خراش بذرهای داخل آن حاصل شد. بطورکلی این تحقیق نشان داد که گیاهچه کهورک برای حصول درصد جوانه­زنی بالا نیازمند حذف مانع فیزیکی و ترکیبات بازدارنده موجود در غلاف و پوسته می­باشد؛ از طرفی تحمل به شوری این گیاه تا شوری ۱۵ (ds/m-۱) به اثبات رسیده است که می­تواند به­عنوان یکی از مهمترین گونه­های لگومی تثبیت­کننده نیتروژن در مناطق بیابانی و نیمه­بیابانی جهت رفع بیابان­زایی در نظر گرفته شود.

تنش شوری, جوانه زنی, کهورک, اسید سالسیلیک, خراش دهی, محتوی پرولین