مهدی قادرنژاد حمامیان - دکتری پژوهش هنر دانشگاه هنر، اصفهان، ایران:
عبدالله آقائی - استادیار گروه هنرهای تجسمی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

شکار از نخستین اعمالی است که بشر در طول تاریخ خود همواره سعی در تصویر آن داشته است. در ایران باستان شکار نقش دینی و آیینی داشته و از جایگاه مهمی برخوردار بوده است. در این میان، میترائیسم یکی از ادیانی است که به انگاره شکار از راه تصویر کردن آن استمرار بخشیده است. یکی از این تصاویر، صحنه شکار میترا در مهرابه دورااروپوس است. تکرار این انگاره را در تاق بستان در صحنه شکار شاه شاهد هستیم. در مقاله حاضر، برای مطالعه استمرار انگاره صحنه شکار (میترای شکارگر به شاه شکارگر)، از رویکرد شمایل شناسی اروین پانوفسکی استفاده می کنیم. باید گفت استمرار و تکرار تصویر، منطق درونی شمایل شناسی است. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که چرا نقش برجسته شاه شکارگر در تاق بستان تداوم یا استمرار مفهومی همان انگاره میترای شکارگر در نقاشی دیواری دورااروپوس است؟ روش تحقیق در این مقاله، توصیفی تحلیلی است و مطالب به طریق اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده اند. با توجه به دو تصویر مطالعه شده، می توان گفت انگاره شکار، عملی با هدف نمایش مبارزه بین میترا شاه و غلبه بر نیروهای شر بوده است و در این راه اعمالی چون آموزش اصول اشرافی گری، طی کردن مراحل جوانی عیاری، عمل قربانی، کشتن گراز و نماد همراه آن، پیوسته با عمل شکار هستند. مطالعه شمایل شناختی انگاره شکار نشان می دهد مفهوم شکار در کنار اینکه واجد ارزش تاریخی، فرهنگی، دینی سیاسی است، از معنای صرف آن فراتر رفته و در طول زمان استمرار یافته و در تصاویر دوره های مختلف ازجمله در تاق بستان تکرار شده است.

شمایل شناسی, شکار, دیوارنگاره دورااروپوس, میترا, نقش برجسته تاق بستان