فاطمه اکبرنژاد - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا خراسانی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
امیر فتوت - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

بور یکی از عناصر محدود کننده رشد در خاک­های آهکی بوده و کمبود آن اثرات جبران ناپذیری را بر رشد و عملکرد گیاهان بر جای خواهد گذاشت. گیاهان مختلف کارایی های متفاوتی در جذب بور داشته و سازوکارهای متعددی را برای این منظور بکار می برند. به منظور بررسی راهکارهای مختلف گیاهان در افزایش کارایی جذب و استفاده از بور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش با سه سطح بور (صفر=B۰، ۵/۱   B۱.۵= و۳ B۳=کیلوگرم در هکتار) از منبع اسید بوریک و سه گیاه (کاهو، اسفناج و چغندر برگی) اجرا شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح بور نسبت به شاهد، وزن خشک اندام هوایی در گیاهان افزایش یافت. بیشترین زیست توده اندام هوایی برای کاهو در سطح (B۳)، و به میزان ۳۲% بود که نشان می دهد کاهو نسبت به افزایش سطوح بور پاسخ بیشتری داشته است. تفاوت غلظت بور در اسفناج (۸/۶۱ میلی گرم بر کیلوگرم) و چغندر برگی (۴/۷۱ میلی گرم بر کیلوگرم)، نسبت به کاهو (۳۱ میلی گرم بر کیلوگرم)، در شرایط کمبود بور (B۰)، بیانگر اهمیت خصوصیات ریشه و عوامل موثر در حلالیت و افزایش جذب بور از قبیل تراوشات ریشه بود. میزان غلظت و جذب بور در اندام هوایی و ریشه در اسفناج نسبت به کاهو و چغندر برگی، بیشتر تحت تاثیر سطوح بور قرار گرفت، بطوریکه در گیاه اسفناج در سطح ۳ کیلوگرم در هکتار، غلظت بور در اندام هوایی و ریشه به ترتیب ۴۴% و ۳۰% و جذب در اندام هوایی و ریشه به ترتیب ۵۳% و ۳۷% نسبت به شاهد افزایش داشت. بطور کلی، ورودی (اینفلاکس) زیاد بور به اسفناج و چغندر برگی و ورودی (اینفلاکس) کمتر آن به کاهو دلیلی بر کارایی متفاوت این گیاهان در جذب بور بود.

اینفلاکس (جریان ورودی), سبزیجات برگی, سطح ریشه, طول ریشه, کوددهی بور