مهران بهتری - دانشجوی دکتری مدیریت منابع خاک دانشگاه شهرکرد
مهدی نادری خوراسگانی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد
احمد کریمی - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد

پتانسیل یک خاک­منظر به­عنوان ذخیره­گاه کربن با برآورد میزان کربن آلی خاک در مقیاس منطقه­ای مشخص می­شود. این بررسی با اهداف شناسایی (۱) مناسب­ترین ویژگی­های خاک و محیط به­عنوان داده­های کمکی برای برآورد تراکم کربن آلی خاک و (۲) روش مناسب برای پهنه­بندی تراکم کربن آلی خاک از بین روش­های کریجینگ معمولی، کوکریجینگ و رگرسیون-کریجینگ در منطقه فندوقلو، استان اردبیل انجام شد. در گام نخست پایگاه داده­های سامانه اطلاعات جغرافیایی منطقه مطالعاتی با معرفی داده­های خاک، توپوگرافی و ماهواره­ای ایجاد شد. سپس با استفاده از نقشه­های کاربری اراضی،   خاک و زمین­شناسی مکان برداشت ۱۴۰ نمونه خاک مرکب سطحی (۱۵-۰ سانتی­متر) با استفاده از فن ابر مکعب لاتین در منطقه مزبور مشخص شد. نتایج نشان داد که نوع کاربری اراضی به­طور معنی­داری (۰۱/۰P ≤ ) بر تراکم کربن خاک موثر بوده و تراکم کربن آلی خاک در اراضی مرتعی بیش­تر از زراعی بود. نیتروژن کل خاک و میانگین قطر خاکدانه­ها همبستگی معنی­داری (۰۰۱/۰P ≤ ) با تراکم کربن آلی خااک نشان دادند و به­عنوان داده­های کمکی برای برآورد تراکم کربن آلی خاک قابل استفاده بودند. کاربرد کوکریجینگ همراه با نیتروژن کل خاک به­عنوان داده کمکی، پهنه­بندی تراکم کربن خاک را در مقایسه با کریجینگ معمولی بهبود بخشید. بطور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که رگرسیون-کریجینگ بیش­ترین کارایی را برای پهنه­بندی تراکم کربن خاک داشت و نیتروژن کل خاک، میانگین وزنی خاکدانه­ها، شاخص تفاضل گیاهی نرمال و انحنای زمین مهم­ترین ویژگی­های موثر خاک­منظر بر تراکم کربن آلی خاک بودند.

داده های کمکی, نیتروژن کل خاک, کریجینگ معمولی, کوکریجینگ, رگرسیون–کریجینگ