ریحانه لطفی - دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران
محمد یزدی - استاد، گروه زمین شناسی معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
ایرج رسا - استاد، گروه زمین شناسی معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
منصور قربانی - دانشیار، گروه زمین شناسی معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

محدوده کهدلان در جنوب باختری سراب استان آذربایجان شرقی در شمال باختری ایران جای دارد. از دیدگاه زمین ساختی، این محدوده در بخش شمالی پهنه ارومیه- دختر و بخشی از کمربند فلززایی تارم - هشتجین به شمار می رود. در محدوده کهدلان توده های گرانیتوییدی الیگوسن شامل سینیت، کوارتزسینیت و مونزوسینیت درون واحدهای آتشفشانی نفوذ کرده اند که عموما شامل سنگ های آذرآواری و آتشفشانی ائوسن بالایی (بازالت، آندزی بازالت، آندزیت و تراکیت با بافت غالب پورفیریتیک) هستند. برپایه شواهد زمین شیمیایی، سرشت این سنگ های آتشفشانی، کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی است. سرشت توده های آذرین درونی محدوده نیز شوشونیتی و از نوع I (مگنتیتی) است. در این گرانیتوییدها، نمودارهای عنکبوتی بهنجارشده به ترکیب کندریت، غنی شدگی شدید LREE نسبت به HREE را نشان می دهند. سنگ های درونی کهدلان با نسبت (La/Yb)n برابربا ۰۵/۴ تا ۱۷/۲۳، نسبت Eu/Eu* برابربا ۳۲/۰ تا ۶۵/۲ (میانگین: ۸/۰) محدوده ای متفاوت از کانسارهای مس پورفیری را نشان می دهند. محیط زمین ساختی این توده های آذرین درونی در محدوده مرزهای قاره ای فعال است. دگرسانی های کربناتی شدن، سیلیسی شدن و هماتیتی شدن به صورت فراگیر در سنگ های محدوده دیده می شوند. کوارتزسینیت میزبان اصلی کانه زایی مس است و کانه های فلزی اولیه شامل کالکوپیریت و بورنیت هستند که عموما با کانی های ثانویه مس مانند کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت جانشین شده اند. بافت های پراکنده دانه، پرکننده فضای خالی، جانشینی و برشی از بافت های رایج کانه زایی در این سنگ ها هستند. شواهد اولیه کانی شناسی و زمین شیمی نشان می دهند حضور کانی سازی مس در محدوده کهدلان محتمل است.

کانی شناسی, زمین شیمی, کانه زایی مس, کهدلان, سراب, شمال باختری ایران