طاهره کوچکیان - استادیار دانشگاه پیام نور
خاور قربانی - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد، ایران

پژوهش حاضر چگونگی بازتولید نمادهای اساطیری خون، گیاه و گیسو را در ارتباط با اسطوره شهید شونده به شکل تلفیقی در رمان های معاصر بررسی می کند. برای دستیابی به این هدف، نخست به منظور شناسایی اصالت نحوه تلفیق، آن ها را در داستان سیاوش شاهنامه بررسی و سپس با توجه به میزان مطابقت، شیوه و دلیل دگردیسی این نمادهای اساطیری را در سه رمان معاصر با داستان سیاوش در شاهنامه تحلیل نموده است. جامعه آماری تحقیق، متون اساطیری و چند رمان معاصر و نمونه تحقیق، داستان سیاوش در شاهنامه و سه رمان سووشون، حیرانی و من او است که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر آن است این نمادهای اساطیری متاثر از خط فرهنگی، عناصر و مناسبات درونی خود در رمان تغییر کرده و بازتولید شده اند. نتایج ضمن تایید باززایی این مثلث نمادین در ادبیات داستانی معاصر و بررسی روند تحول آن، بر آن است که ساختار آن با وجود تفاوت در زمینه باززایی(زمان، مکان و موقعیت) ثابت مانده است، اما اجزاء، زمینه و کارکرد شخصیتی و معنایی آن دچار دگردیسی شده است و دال محور شناخت آن با توجه به سه عنصر تغییر، شکستگی، دگرگونی و ادغام بازتولید شده اند.

دگردیسی, خون, گیاه و گیسو, نمادهای اساطیری, رمان معاصر