علیرضا شوهانی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام
فرشته ملکی - دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام

هدف پژوهش حاضرواکاوی جنبه های روان شناختی و کمتر شاخته شده یکی از برجسته ترین رمان های اواخر قرن نوزدهم انگلستان یعنی تصویر دوریان گری اثر اسکار وایلد است. این رمان فارغ از جنبه گوتیکی و همچنین دیدگاه زیباشناسی اخلاقی و هنری آن، اثری با رویکردهای روان شناختی است که قابلیت تفسیر و تحلیل بر مبنای نظریات روان شناسی چون فروید را دارد لذا پس از بیان مفاهیم و نظریه های فروید در باب ساختار شخصیت، به روش توصیفی – تحلیلی به تحلیل و تبیین ارتباط آن ها با ابعاد مختلف شخصیت های رمان پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد جوهره اصلی داستان تلفیق جنبه های مختلف ساختار شخصیت آدمی و کشاکش آن هاست که به علت رابطه عاطفی مخربی که بین نهاد و من شکل می گیرد، به تسلط نهاد بر من و نادیده گرفتن فرامن می انجامد. باوجوداین، برتری نهایی با فرامن است بر این اساس شخصیت های رمان، به نوعی تجسم نظریه ساختار شخصیت فروید هستند؛ دوریان گری تجسم من، هانری تجسم نهاد، باسیل تجسم فرامن، تابلوی نقاشی تجسمی دیگر از فرامن و اتاق تاریکی که گری تابلو را در آن پنهان می کند نماد ضمیر ناخودآگاه گری است. بیشترین مکانیسم دفاعی به کاربرده شده نیز فرافکنی، دلیل تراشی و سرکوب هستند.

اسکار وایلد, تصویر دوریان گری, نقد روان شناختی, فروید, شخصیت