جنت حسین شاه - دانش آموخته سطح چهار،علوم و فنون قرائات،جامعه المصطفی،قم،ایران
محمد امینی تهرانی - استادیار گروه علوم وفنون قرائات،جامعه المصطفی العالمیه،قم،ایران
عباس الهی - استادیار گروه تفسیر ،جامعه المصطفی العالمیه ،قم،ایران

دانش قرائت از مباحث مهم علوم قرآنی است که از نزول قرآن تاکنون برای علماء و دانشمندان شیعه و اهل سنت مورد توجه قرار گرفته است. بحث از دانش قرائات ابعاد متعددی را دارد. یکی از مهم ترین این ابعاد، بررسی مبانی تاریخی دانش قرائات از دیدگاه دانشمندان فریقین می باشد. مقاله حاضر به بررسی دیدگاه دانشمند بزرگ شیعه آیت الله علامه معرفت و دانشمند معروف اهل تسنن عبد العظیم زرقانی در حوزه ی مبانی تاریخی دانش قرائت می پردازد. نتائج مهمی که در اثر بررسی دیدگاه دو دانشمند فوق حاصل شد عبارت اند از: آیت الله علامه معرفت غیر از روایت حفص از قرائت عاصم هیچ قرائت دیگر را متواتر ندانسته و برای آن حجیت قائل نیستند. عبدالعظیم زرقانی قرائت هفت گانه را متواتر و حجت می داند. در دیدگاه آیت الله علامه معرفت جمع و تالیف قرآن به شکل کنونی، در یک زمان صورت نگرفته، بلکه به مرور زمان و به دست افراد و گروه های مختلف انجام گرفته است. ترتیب، نظم و عدد آیات در هر سوره در زمان حیات پیامبر اکرمJ و با دستور آن بزرگوار انجام شده و توقیفی است و باید آن را تعبدا پذیرفت و به همان ترتیب سوره ای را تلاوت کرد. ثبت آیات در سوره ها، چه با نظم طبیعی یا نظم دستوری، توقیفی است و با نظارت و دستور خود پیغمبر اکرمJ انجام گرفته است و باید از آن نظم پیروی نمود. اما در نظر زرقانی جمع آوری قرآن در سه مرحله دوران پیامبر J، دوران ابوبکر و دوران عثمان بود. مهم ترین عامل پیدایش قرائات از نظر آیت الله علامه معرفت اجتهاد صحابه و قراء است. اختلاف قرائات از نظر ایشان مستند به وحی نمی باشد. اما از دیدگاه رزقانی قرائات سبعه از طرف خداوند متعال بر پیامبر اکرمJ نازل شده است. بر همین اساس تفسیر این دو عالم دینی از روایت سبعه احرف متفاوت می باشد.

مبانی تاریخی دانش قرائت, بررسی تطبیقی, معرفت, رزقانی