سید فضل الله موسوی - استاد تمام گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
امیر لهراسبی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

گروه ها و بازیگران مسلح غیردولتی همواره به منظور ایجاد موازنه در مواجهه با قدرت های متمول، متوسل به ابتکارات و نوآوری های متعدد شده اند. در این میان تونل های نظامی از جمله ابداعات منحصربه فردی است که ضمن فرسایشی سازی جنگ و غیرقابل پیش بینی کردن آن، بر توانمندی نظامی طرفین توازن می بخشند و امکان فائق آمدن گروه های مسلح را به جهت توازن قوای بدست آمده دوچندان می گردانند. ساخت و به کارگیری تونل نظامی در مخاصمات همواره در نزد کاربران به جهت کاربرد های متنوع آن جذاب باقی مانده است که و به یک راهکار متمایز و استیلا بخش در میادین بدل گشته است. لیکن تونل های نظامی تاکنون موضوع هیچ یک از قوانین حقوق مخاصمات مسلحانه قرار نگرفته اند و چگونگی وضعیت حقوقی آن سوال برانگیز باقی مانده است. دل مشغولی اصلی نگارش تحقیق، یافتن چارچوب حقوقی مدون و قابل اعمال بر تونل های نظامی به وسیله تحلیل داده های اسنادی و توصیفی است تا جنبه های مبهم و مجهول این پدیده متجلی گردد. به نظر می رسد کاربرد تونل های نظامی در صحنه مبارزات، علی رغم چالش های حقوقی بسیار در مقایسه با سایر پدیده های نظامی، تابعی از اصول و مقررات کلی حقوق بین الملل بشردوستانه باشد که به عنوان سلاح یا روش جنگی واجد آثار حقوقی بعضا متمایز است.

تونل نظامی, حقوق بین الملل بشردوستانه, روش جنگی, سلاح, مخاصمات مسلحانه