فریا نصیری مفخم - عضو هیات علمی گروه مهندسی فناوری اطلاعات، دانشکده مهندسی کامپیوتر، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
غزال محسنی - دانشجوی کارشناسی مهندسی نرم افزار، دانشکده مهندسی کامپیوتر، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
آرمین جعفرپیشه - دانشجوی کارشناسی مهندسی فناوری اطلاعات، دانشکده مهندسی کامپیوتر، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

علم و زبان منطق، زیربنای بسیاری از رویه های استنتاجی و استدلالی در هوش مصنوعی برای مدل سازی تفکر و تصمیم گیری مغز انسان بوده است. از جمله تصمیم گیری هایی که حتی برای خود انسان ها نیز بغرنج است، تشخیص درست و نادرست در موقعیت های اخلاقی و اجتماعی-حقوقی است. تصمیم ها در این موقعیت ها متفاوت و برگرفته از مکاتب و نظریه های اخلاقی مختلف هستند. پیاده سازی این گونه تفکر در ماشین های هوشمند، این موضوع را چالش برانگیزتر نموده است. نیاز به پیاده سازی اخلاق در ماشین های هوشمند به دلیل تصمیم ها و اقداماتی است که به صورت خودکار و بدون دخالت انسان انجام می دهند. هراس از تسلط سامانه های خودمختار بر آینده بشر، باعث ظهور شاخه ای به نام اخلاق در هوش مصنوعی شده است که به اخلاقی بودن تعامل انسان-ماشین می پردازد. برای اعتماد به ربات ها، آن ها باید بتوانند چرایی و چگونگی تصمیماتی که اتخاذ کرده یا می کنند را به انسان ها توضیح دهند. این مطالعه، مفاهیم اخلاق ماشینی و ماشین اخلاقی را به همراه ربات نرم افزاری دارای اخلاق مبتنی بر منطق، به عنوان قدم هایی که پژوهش ها برای اطمینان از سامانه های هوشمند، مستقل و هم زیست با انسان ها توجه کرده اند، مرور می کند. این بررسی برای مثال های کلاسیک شامل واگن فراری، قایق، و دروغگویی و براساس اصول اخلاقی شامل فایده گرایی، پارتو، و اثر مضاعف، توصیف می شود. همچنین، مقایسه عملکرد چنین سامانه هوشمند در قالب یک ماشین خودران با تصمیماتی که انسان هایی از کشورها و فرهنگ های مختلف در این موقعیت های لبه اخلاقی اتخاذ می کرده اند نشان داده می شود.

تعامل انسان و ماشین, تعامل اخلاقی انسان و ربات, هوش مصنوعی توضیح پذیر, اخلاق کاربردی, اخلاق ماشینی, ماشین اخلاقی, منطق, معماهای اخلاقی, اتومبیل خودران