حجت اله راغب - پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش- پژوهشکده کودکان استثنایی

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه محتوا، نوع ارائه آموزش و تجهیزات کارگاهی در برنامه آموزش حرفه ای به دانش آموزان دارای اتیسم، کم توان ذهنی و چندمعلولیتی در دوره اول و دوم دبیرستان است. روش: روش این پژوهش از نوع ارزشیابی بود که در آن نمونه ای شامل ۳۹ کلاس درس از ده مجتمع آموزشی در دو دوره اول و دوم دبیرستان و در سه گروه از دانش آموزان با نیازهای ویژه یعنی اتیسم، کم توان ذهنی و چندمعلولیتی انتخاب شدند. شیوه انتخاب گروه کم توان ذهنی به صورت تصادفی و شیوه انتخاب دو گروه دانش آموزان با اختلال اتیسم و چندمعلولیتی به صورت تمام شماری بود. ۵۲ دبیر در دوره اول دبیرستان و ۴۸ دبیر در دوره دوم دبیرستان با استفاده از روش مصاحبه که توسط همکاران و آزمونگران طرح استفاده شد فهرست وارسی های مربوط به محتوای آموزش حرفه ای دوره اول و دوم دبیرستان را تکمیل نمودند. یافته ها: تحلیل نتایج نشان داد که تفاوت بین میانگین های نمره تناسب محتوای برنامه برای سه گروه دانش آموزان دارای اتیسم، کم توان ذهنی و چندمعلولیتی در دوره اول و دوم دبیرستان معنادار نیست. در زمینه ارزشیابی نوع ارائه آموزش حرفه ای در دوره اول و دوم دبیرستان بین میانگین های گروه های دانش آموزان با اختلال اتیسم و دو گروه دیگر یعنی کم توان ذهنی و چندمعلولیتی تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: در دوره اول دبیرستان از امکانات کارگاهی به طور مستقیم استفاده نمی شود و در دوره دوم دبیرستان بسیاری از تجهیزات وجود ندارد. در مورد محتوای آموزش حرفه ای در دوره اول و دوم دبیرستان نتایج نزدیک به میانگین است و برای بهبود محتوا لازم است اصلاحاتی صورت گیرد. در مورد نوع ارائه آموزش حرفه ای در دوره اول و دوم دبیرستان نتایج بالاتر از میانگین است، ولی باز هم می توان برای بهبود وضعیت اصلاحاتی را اعمال نمود. در ضمن تفاوتی بین گروه های اتیسم، کم توان ذهنی و چندمعلولیتی در اکثر اهداف مشاهده نشد و تنها در دوره دوم دبیرستان وضعیت ارائه آموزش گروه کم توان ذهنی و چندمعلولیتی مناسب تر از گروه اتیسم است.

Vocational training, Autism, Intellectual disability, Multiple disability, آموزش حرفه ای, اتیسم, کم توان ذهنی, چند معلولیتی