مهرداد محمدنیا - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
چه فوزیا اسحاک - استاد دانشگاه پوترا مالزی
سید آهنگ کوثر - استاد پژوهشی، بازنشسته سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی
رزنانی ابوبکر - استاد دانشگاه پوترا مالزی

نیترات و آمونیوم، دو شکل معدنی عمده ی نیتروژن، از جمله آلاینده های محیط زیست به ویژه منابع آب محسوب می شوند. در این میان، نیترات به دلیل سهولت حرکت فوق العاده در آب و خاک و عامل بروز برخی سرطانهای دستگاه گوارش در بزرگسالان و بیماری متهموگلوبینمیا در نوزادان، مورد توجه بیشتری نسبت به آمونیوم که در خاک کم تحرک تر است، واقع شده است. در این پژوهش، تاثیر خاک و ریشه گاه درختان Eucalyptus camaldulensis Dehnh. بر میزان نیترات و آمونیوم محلول در سیلاب در دو حالت ستون های اشباع و غیراشباع بررسی شد. همچنین، ضرایب انتشار (D) و تاخیر حرکت (R) نیترات در ستون های اشباع با استفاده از اندازه گیریهای آزمایشگاهی و پس از تعیین مقادیر Kd (ضریب تبدیل خطی معادله لانگمویر) و θ (ظرفیت حجمی آب خاک اشباع)، بدست آمدند. مقدار R، برای کلیه ستونهای اشباع ۳۹/۲  و Dبرای ستون های غیر اشباع و اشباع به ترتیب برابر با ۵۷/۷ و ۱۸/۱۰  سانتی متر مربع بر ساعت  محاسبه گردید.  نهالهای گونه   Eucalyptus camaldulensis Dehnh. به خوبی از عهده ی پالایش نیترات برآمدند. ضریب پالایش برای نهالهای ۳۰ سانتیمتری در حالت اشباع، ۱۸/۳۰ درصد و برای حالت غیراشباع در مزرعه و با نهالهای ۱۸ ماهه، ۷۱/۸۴ درصد نسبت به شاهد برآورد شد که موید نقش موثر گونه یاد شده به عنوان پالاینده گیاهی ((phytoremediator نیترات در بهبود کیفیت آب زیرزمینی ایستگاه پژوهشی آبخوانداری کوثر می باشد. ازت آمونیومی به دلیل جذب به وسیله ی خاک وگیاه، در زه آب ستون ها قابل اندازه گیری نبود.

گیاه پالایی, نیترات, آمونیوم, آبخوانداری, اکالیپتوس کامالدولنسیس