سادات فیض نیا - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
علی اصغر محمدی - دانشجوی دوره دکتری آبخیز داری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

تعیین عاملهای موثر در وقوع حرکات توده ای و پهنه بندی خطر حرکات توده ای از مهمترین اقدامات جهت پیشگیری و کاهش خطرات آنها می باشد. در این تحقیق، پهنه بندی خطر حرکات جریانی و جریان های کانالی در حوزه آبخیز دماوند به مساحت ۷۶۱ کیلومتر مربع واقع در حاشیه جنوبی رشته کوه البرز بوسیله روش کمی انجام شد. برای این منظور، ابتدا از نقشه پراکنش حرکات جریانی و جریان های کانالی که با استفاده از عکس های هوایی ۱:۲۰۰۰۰ و۱:۵۰۰۰۰ و انجام بازدید صحرایی تهیه گردیده، استفاده شد. در این نقشه ۵۶ مورد حرکات جریانی و ۲۶ مورد جریان های کانالی  و در مجموع ۸۲ حرکت نشان داده شده است. در این تحقیق عاملهای موثر بر وقوع حرکات جریانی و جریان های کانالی: کاربری اراضی، سازند زمین شناسی، بارندگی، شیب، جهت شیب و ارتفاع تشخیص داده شده است. سپس با استفاده از نقشه پراکنش حرکات جریانی و جریان های کانالی و کمی نمودن عاملهای موثر در بروز آنها از طریق درصد فراوانی وقوع هر کدام از زیر عاملها، پهنه بندی حرکات در حوزه آبخیز دماوند، با درصددهی به زیر عاملهای هر کدام از عاملهای شش گانه فوق با استفاده از امکانات توسعه ای نرم افزار Arc-view  به نام تحلیل مکانی Spatial Analyst انجام شد. سپس نقشه های سلولی عاملهای شش گانه موثردر نظر گرفته شده با اندازه تفکیک ۰۰۱۴/۰ متر به تفکیکحرکات جریانی و جریان های کانالی با هم جمع شدند، تا نقشه پهنه بندی هر یک از حرکات بدست آورده شود. برای ارزیابی صحت تفکیک دامنه های خطر و قدرت تفکیک روش استفاده شده، نقشه پهنه بندی خطر حرکات جریانی و جریان های کانالی با نقشه پراکنش آنها روی هم اندازی شد که از این طریق می­توان عاملهای موثر در وقوع حرکات توده­ای را تعیین نمود و در نهایت به این نتیجه رسیده شد که کلیه عاملهای موثر در نظر گرفته شده در پهنه بندی حرکات جریانی و جریانهای کانالی تاثیر داشته­اند.

جریان و جریان کانالی, پهنه بندی خطر, درون یابی ویژه