ولی بهرامی - دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران و مدرس مدعو دانشگاه فرهنگیان آیت الله کمالوند خرم آباد
محسن نیازی - استاد جامعه شناسی دانشگاه کاشان
سیدمحسن موسوی - استادیار جامعه شناسی دانشگاه یزد
مهران سهراب زاده - دانشیار جامعه شناسی کاشان

هدف این پژوهش، تحلیل فرهنگ شهروندی افراد ۱۸ تا ۶۵ سال در استان لرستان و عوامل موثر بر آن است. پرسش اصلی این است که وضعیت فرهنگ شهروندی در استان لرستان چگونه است و عوامل موثر بر آن کدام اند. پژوهش حاضر از  نظر روش کمی و از دیدگاه جهت پژوهش کاربردی است که با ابزار پرسش نامه جمع آوری شده است. حجم نمونه ۸۵۲ نفر برآورد شده و شیوه نمونه گیری چندمرحله ای بوده است، به طوری که پس از رعایت مراحل نمونه گیری از شش شهرستان خرم آباد، بروجرد، الیگودرز، کوهدشت، الشتر و پلدختر، از هر شهرستان یک شهر و دو روستا متناسب با حجم جمعیت، انتخاب شدند. در پژوهش حاضر، از رویکرد جمهوری گرایی (مدنی و جدید) و تلفیقی از نظریه های مارشال، ترنر، جانوسکی و روثستاین استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که میانگین نمره شاخص فرهنگ شهروندی برابر با ۰۷/۱۰۸ از ۱۴۱ است که مقدار آن نسبتا بالاست. نتایج پژوهش نشان داد که هرچند برحسب خاستگاه زندگی شهروندان (روستا، عشیره و شهر)، تفاوت معناداری در فرهنگ شهروندی وجود دارد، مردان تفاوت معناداری نشان نداد. بین متغیرهای پایگاه اقتصادی-اجتماعی و استفاده از رسانه های جمعی با فرهنگ شهروندی نیز رابطه معناداری وجود نداشت. نتایج اجرای آزمون هم بستگی پیرسون، وجود رابطه مثبت و قوی متغیر هویت اجتماعی، رابطه مثبت و متوسط متغیرهای احساس امنیت اقتصادی، اعتماد اجتماعی و گرایش به تعلقات قومی طایفه ای و رابطه مثبت و ضعیف متغیر پنداشت از عملکرد نظام سیاسی را با فرهنگ شهروندی تایید کرد. نتایج الگوی معادلات ساختاری نیز نشان می دهد که در مجموع متغیرهای پیش گفته می توانند ۵۳ درصد از واریانس کلی متغیر وابسته فرهنگ شهروندی را تبیین کنند.

فرهنگ شهروندی, هویت اجتماعی, اعتماد اجتماعی, گرایش به تعلقات قومی طایفهای