محمد علی موحدی - مدیر عامل موسسه قرآن و عترت مشکات الولایه
محمد حسین حشمت پور - عضو هیات علمی دانشگاه قم / گروه فلسفه و کلام
محمد کاظم رحمان ستایش - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم ، قم ، ایران

اگرچه با فقدان تک نگاری های مهدوی متقدم، سابقه و اصالت پاره ای از آموزه های امامی چون غیبت، با انتقادهایی روبرو شد، اما بازسازی آن آثار، می تواند بخش هایی از میراث حدیثی عصر حضور را دردسترس قرار دهد. محمد بن جمهور(۱۵۴-۲۵۶ق) از ملازمان امام هشتم با نگارش کتابی سترگ با عنوان الملاحم، سهم قابل اعتنایی را در ثبت و انتقال میراث حدیثی مهدویت و غیبت به نسل های بعدی داشته است. این اثر اگرچه همینک مفقود است، اما توسط دو تن از شاگردان او، به مدارس حدیثی قم و بغداد راه یافت. همین نکته فرضیه امکان بازسازی این اثر را در پی دارد. پژوهش در آثار موجود مدرسه قم و بغداد در سده چهارم، ۴۲حدیث از این اثر سترگ را در دسترس قرار می دهد. مطالعه ی این احادیث نشان می دهد که اندیشه غیبت و آموزه های فرعی مرتبط با آن با بسامد قابل ملاحظه ای در زمان حضور امامان مورد توجه بوده است. زیرا افزون بر ۵ حدیث صریح در باب غیبت و پاره ای از فرعیات آن، احادیث قابل اعتنای دیگری نیز در باب امامت گزارش شده که مجموع آنان تاکید دیگری بر غیبت صاحب الامر است. مهم ترین دستاورد متن حاضر افزون بر بازسازی یک اثر حدیثی مفقود، پاسخ گویی به شبهه ی فقدان مستندات آموزه غیبت در عصر حضور است.

محمد بن جمهور العمی, کتاب الملاحم الکبیر, تک نگاری های مهدوی, غیبت, بازسازی آثار حدیثی