علیرضا حسن زاده - استادیار گروه مردم شناسی، مرکز تحقیقات مردم شناسی (ARC)، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری (RICHT)، تهران، ایران

این مقاله به بررسی طغیان نمادین در دو افق متن و آیین و پیوند آن با کارکرد تولید وارونگی موقت و نمادین نظم در پهلوی دوم می پردازد. افق های انتقادی با یکدیگر ترکیب شده و با توجه به عدم شکل‎ گیری فضای دیالوجیکال و گفت وگویی میان نمایندگان قدرت و گروه های خاموش، آنچه ماکس گلوکمن آن را کنش شورش (وارونگی موقت و نمادین نظم) می نامد، به ظهور کنش انقلابی به مثابه مطالبه وارونگی واقعی و دائمی نظم مستقر و تغییر پایدار روابط قدرت موجود می انجامد. این مقاله بر پایه درک رابطه میان متنی و بیناآیینی میان متن و آیین و تحلیل گفتمانی و محتوایی آن دو شکل گرفته است. تفاسیر انقلابی از قصه های کودکان، آیین های موجود در جامعه و شعر پریان انقلابی در نزد نمایندگان اصلی دو گروه روشنفکری (چپ و اسلامی انقلابی) مورد توجه بوده و آثار روشنفکران تاثیرگذاری چون صمد بهرنگی، احمد شاملو، علی شریعتی، جلال آل احمد و نویسندگانی کمتر شناخته اما با آثار تاثیرگذار، چون محمد پرنیان و داریوش عباداللهی مورد بررسی بوده است. در این تحقیق مشخص شد که ظهور گفتمان انقلابی به مثابه یک مطالبه عمومی با تبدیل و ظهور قصه و آیین به صورت یک کلان روایت از بازتعریف و باززایی هویت مقارن است. بر این مبنا دو افق متن و آیین در شکلی که بیانگر قطب هیجانی هستند، با یکدیگر پیوند می یابند. آیین گذار انقلابی، با تاکید بر ارزش هایی چون برابری، آزادی، عدالت و غیره جامعه آرمانی را به مقصد اصلی جامعه تبدیل می سازد و نهایت رشد کودک/قهرمان را در نجات جامعه و مرگ مقدس یا مرگ نمادین تعریف می کند.

طغیان متنی, شورش نمادین, آیین گذار انقلابی, شعر پریان انقلابی, قصه پریان انقلابی, علی شریعتی, صمد بهرنگی