ابراهیم تقوی - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ایران
رسول صمد زاده - دانشیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ایران
محمدتقی معصومی - استادیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ایران

قرارگیری اکثر شهرها در حریم گسل­های فعال، باعث افزایش آسیب­پذیری ابنیه شهری در مقابل زلزله شده است. شهر مرند در پهنه بندی زلزله، در حریم ۱۵ کیلومتری خط گسل فعال آذربایجان قرار گرفته است. وجود بافت های حاشیه­ای و فرسوده، باعث آسیب مضاعف این بافت­ها در برابر زلزله خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریسک زلزله در سکونتگاه­های انسانی شهر مرند با روش شناسی توصیفی _ تحلیلی پرداخته است. جامعه آماری این تحقیق بافت­های فرسوده شهر مرند می­باشد. برای ارزیابی ریسک زلزله در منطقه مورد مطالعه، ابتدا مدل ارزیابی و ریسک زلزله در بافت فرسوده شهر مرند، ارائه گردیده و سپس با وزن دهی به شاخص ها با استفاده از نظر متخصصان علوم شهری و پردازش اطلاعات در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، از طریق مدل همپوشانی وزن­دار، نقشه پهنه­بندی آسیب پذیری بافت فرسوده شهر مرند استخراج گردید. از شاخص­های کیفیت بنا، قدمت بنا، نوع سازه، فاصله از معابر، نوع نما، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی برای ارزیابی میزان آسیب­پذیری بافت فرسوده استفاده شده است. بر اساس نقشه­های مستخرج از مدل همپوشانی وزن­دار، ۴۰ درصد از مساحت بافت فرسوده شهر مرند با مساحت ۳۷۲۹۵۸ متر مربع (۲/۳۷ هکتار) در معرض آسیب­پذیری خیلی بالا و بالا در برابر زلزله قرار گرفته­اند.

آسیب پذیری, ریسک, زلزله, سکونت گاه های انسانی, مرند