سید صمد بهشتی - استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
فاطمه نوروزی - گروه آموزشی جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مقدمه: حدود دو دهه است که فساد، به ویژه فساد اداری در جوامع مختلف توسعه یافته و غیرتوسعه یافته درخور توجه محققان واقع شده است. در ایران نیز این موضوع بسیار نقد و بررسی ‎‍شده ‎‍است، ولی بررسی جامع این مقالات و جمع بندی نتایج آنها به صورت سازمان‎‍یافته، صورت ‎‍نگرفته است. هدف مطالعه پیش رو، جمع‎‍بندی کلی نتایج این مقالات و ارائه درک تازه‎‍ از این پدیده در ایران است. روش: روش مورد بررسی در این مقاله، مرور نظام‎‍مند است. جامعه آماری این تحقیق کلیه مقالات علمی-پژوهشی بود که در عنوان آنها فساد اداری آمده بود و بین سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ در سه پایگاه‎‍های اطلاعاتی نمایه و چاپ شده‎‍اند. درمجموع تعداد ۷۹ مقاله به عنوان حجم نمونه بررسی شد. برای جمع آوری داده در این تحقیق از ابزار چک لیست استفاده شد. یافته ها: تاکید بیشتر مقاله ها هم در علل و هم روش‎‍های مبارزه بر عوامل اقتصادی (حقوق و دستمزد) و عوامل فرهنگی (اخلاقیات) است و بر پیامدهای اقتصادی فساد بیشتر تاکید شده است. بیشتر پیشنهادها در حوزه اجتماعی، آموزشی، فرهنگی و اقتصادی است. بحث: نتایج نشان دادند در این مقالات هم نگاه عامل گرایانه و هم ساختار‎‍گرایانه دیده ‎‍می‎‍شود؛ اما دیدگاه ساختارگرایانه در ارتباط با علل فساد قوی‎‍تر است و به نحو شایسته‎‍تری می‎‍تواند چرایی وقوع فساد را در ایران تبیین ‎‍کند.

فساد اداری, مرور نظام‎‍مند, ایران