مجید استیری - کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
محمد مهرآیین (لگزیان) - استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده امروزه با توجه به رشد و توسعه پژوهش‎های آکادمیک در حوزه فناوری‎های برتر، شرکت‎های دانش‎بنیان نقش بسزایی در تحریک و تشویق کارآفرینی و رشد و شکوفایی اقتصاد کشورها ایفا می‎کنند؛ بنابراین پاسخ به این سوال ضروری است که چه عواملی سبب رشد و موفقیت این شرکت‎ها خواهند شد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل کلیدی موفقیت شرکت‎های دانش‎بنیان با استفاده از یک مطالعه کیفی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش تحلیلی است. بدین منظور مصاحبه نیمه ساختاریافته با استفاده از روش کیفی تحلیل تم صورت گرفته است. خبرگان مورد مصاحبه در تحقیق حاضر ۲۵ نفر از مدیران عامل شرکت‎های موفق و برتر دانشگاهی و دانش‎بنیان مستقر در شهر مشهد در ۳ سال اخیر هستند. مرور ادبیات، پژوهش‎های انجام گرفته و نتایج مصاحبه‎ها نشان‎دهنده ۵ تم اصلی است که عوامل کلیدی موفقیت شرکت‎های دانش‎بنیان را در ۵ سطح ویژگی‎های فردی، عوامل سازمانی، عوامل محیطی، استراتژی شرکت و تامین و تخصیص منابع طبقه‎بندی می‎کند، که برای تفسیر و مشخص کردن ارتباط بین عوامل و مشخص کردن نقش هریک از متغیرها، از مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شده است. بر اساس نتایج بررسی به نظر می‎رسد بعد از عوامل محیطی، تامین و تخصیص منابع مالی مناسب (میزان و زمان تخصیص) و نیروی انسانی مناسب (تحصیل کرده، باتجربه، ماهر، خلاق و نوآور) از اهمیت بالاتری نسبت به سایر عوامل برخوردارند. همچنین مشخص گردید ویژگی‎های فردی و عوامل سازمانی دارای تاثیر متقابل دوطرفه بوده و استراتژی شرکت نیز بیشترین تاثیرپذیری را نسبت به سایر عوامل دارد. درنهایت بهترین روش اجرایی در بین ویژگی های پنجگانه تحقیق برای به کارگیری مدیران جهت دستیابی به موفقیت، رشد و توسعه شرکت های دانش بنیان تعیین گردید.

شرکت‎های دانش‎بنیان, عوامل کلیدی موفقیت, تحلیل تماتیک, مدل‎سازی ساختاری تفسیری