فاطمه تنها - دانش آموخته دکتری جمعیت شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حمید ربیعی - دانش آموخته دکتری برنامه ریزی فضایی و توسعه شهری، پژوهشگر دانشکده کامپیوتر و مرکز ملی داده پردازی و هوش مصنوعی، کالج دوبلین، دانشگاه ملی ایرلند، ایرلند
حسین محمودیان - دانشیار جمعیت شناسی، گروه جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مهاجرت یکی از مولفه های تغییر جمعیت است که به علت فرایند گزینشی بودن، می تواند منجر به تغیر نسبت جنسی در مبدا و مقصد مهاجرت شود. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر مهاجرت داخلی بر تغییرات نسبت جنسی شهرستان های ایران و تبیین این اثر با استفاده از رگرسیون وزن دار جغرافیایی بوده است. بدین منظور، از داده های سرشماری ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ و سالنامه آماری ۱۳۹۵ استفاده شده است. محاسبه تاثیر مهاجرت بر تغییرات نسبت جنسی شهرستان ها با روش اثر ترکیبی مهاجرت رودریگرز ویگنولی و رو (۲۰۱۸) انجام شده است. یافته ها نشان داد که بیشترین تغییر نسبت جنسی شهرستان ها در سنین ۲۹-۱۵ سال است و تاثیر مهاجرت بر تغییرات نسبت جنسی کل، ۲۹-۱۵ سال و ۴۹-۳۰ سال شهرستان ها دارای خود همبستگی فضایی است. تحلیل یافته ها با استفاده از آزمون رگرسیون وزن دار جغرافیایی و مقایسه آن با نتایج آزمون رگرسیون حداقل مربعات، نشان از این دارد که مهاجرت منجر به کاهش نسبت جنسی شهرستان های با توسعه آموزشی بالاترو افزایش نسبت جنسی شهرستان های با توسعه اقتصادی-اجتماعی بالاتر شده است. اعمال سیاست هایی در جهت کاهش نابرابری های توسعه ای در حوزه اقتصادی و آموزش عالی می تواند منجر به کاهش مهاجرت های داخلی و در نتیجه عدم تعادل نسبت جنسی در برخی از مناطق مهاجرپذیر و مهاجرفرست شود.

مهاجرت داخلی, نسبت جنسی, اثر ترکیبی مهاجرت, توسعه یافتگی, رگرسیون وزن دار جغرافیایی