مراحم آشنگرف - دانشیار گروه علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
زینب خسروی شادمان - کارشناس ارشد گروه علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیدهمقدمه: بین نانوذرات فلزی، نانوذره سلنیوم عنصری سمیت کمی دارد و همچنین، عنصری حیاتی برای بدن انسان است و به همین دلیل اهمیت ویژه ای دارد. مخمر یاروویا لیپولیتیکا به دلیل داشتن آنزیم های ردوکتازی، توانایی تجمع و سمیت زدایی فلزات سنگین و قابلیت کاهش نمک های فلزی به نانوذراتی با اندازه باریک و پراکندگی کمتر را دارد. هدف از این پژوهش، استفاده از مخمر بومی یاروویا لیپولیتیکا سویه MP۱۰ به عنوان منبع زیستی ایمن برای سنتز نانوذره سلنیوم است.مواد و روشها: از روش رقت در آگار برای تعیین الگوی مقاومت مخمر یاروویا لیپولیتیکا سویه MP۱۰ نسبت به اکسی آنیون سلنیت استفاده شد. بررسی سنتز نانوذرات سلنیوم تحت استراتژی سلول درحال استراحت انجام شد. اثر غلظت های اکسی آنیون سلنیت بر میزان سنتز نانوذرات سلنیوم و همچنین اثر دوره گرماگذاری بر اندازه و پراکندگی نانوذرات سلنیوم در مخلوط واکنش زیست تبدیلی بررسی شدند. خصوصیات نانوذرات سلنیوم سنتزشده، با تصاویر به دست آمده از آنالیز میکروسکوپ الکترونی رویشی (SEM)، طیف سنجی پراش پرتو ایکس (EDX)، پراش اشعه ایکس (XRD) و طیف سنجی مادون قرمز (FTIR) تعیین شدند.نتایج: براساس نتایج به دست آمده، مخمر یاروویا لیپولیتیکا سویه MP۱۰ قابلیت تحمل پذیری ۱۰ میلی مولار اکسی آنیون سلنیت را دارد. سویه مخمری مذکور در شرایط بهینه ۴ میلی مولار غلظت اکسی آنیون سلنیت و پس از ۲۴ ساعت گرماگذاری قابلیت سنتز نانوذرات سلنیوم کروی با میانگین اندازه ۷۰ نانومتر را دارد. با افزایش زمان گرماگذاری، نانوذرات کروی شکل سلنیوم به یکدیگر نزدیک تر شده اند و از پراکندگی آنها کاسته شده است و میانگین اندازه نانوذرات به ۱۱۷ نانومتر بعد از ۷۲ ساعت افزایش یافت.بحث و نتیجهگیری: پژوهش حاضر گزارشی از عملکرد مخمر بومی یاروویا لیپولیتیکا در سنتز موفقیت آمیز نانوذره سلنیوم عنصری تحت استراتژی سلول درحال استراحت و بهبود پراکندگی و اندازه نانوذرات در شرایط بهینه زمان گرماگذاری است.

سلول درحال استراحت, طیف سنجی, میکروسکوپ الکترونی, نانوذره سلنیوم, یاروویا لیپولیتیکا سویه MP۱۰