ابراهیم ظاهری عبده وند
عباس داوطلب
ذبیح الله کاوه

در برخی از رمان­ های دفاع مقدس، تاثیرات روحی و روانی جنگ تحمیلی بر زندگی شخصیت­های داستانی به تصویر کشیده شده است که بر این اساس، می ­توان این آثار را تحلیل روانشناسانه کرد. هدف در این پژوهش نیز بررسی روانشناختی شخصیت های رمان ارمیا، بر مبنای نظریه سوگ وردن و با روش اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می­دهد در این رمان، نویسنده وضعیت روحی و روانی شخصیت­هایی مانند ارمیا را در شهادت رزمندگان و رحلت امام(ره) نشان داده است. آنان در شهادت رزمندگان، با وجود داشتن احساس­های مختلف مانند احساس اندوه و خشم و  شناخت­هایی چون گیجی، سردرگمی و حواس پرتی و رفتارهایی مثل گوشه­گیری، توهم و بی­قراری، سرانجام هر چهار تکلیف سوگ را پشت سر می­گذارند و به زندگی عادی بازمی­گردند؛ اما با رحلت امام(ره)، دچار ناباوری می­شوند و در مرحله اول سوگ، یعنی انکار پذیرش واقعیت فقدان باقی می­مانند. این امر نشان­دهنده تاثیر شدید روحی و روانی رحلت امام(ره) بر زندگی افراد به ویژه رزمندگان است.

رمان ارمیا, نظریه سوگ وردن, واقعیت فقدان, درد مصیبت, انطباق با محیط