علی اصغر هدایتی - مدیر کل دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی
محمد زینالی اناری - گروه مطالعات فرهنگی و نیازسنجی جهاد دانشگاهی اردبیل

در سال­های اخیر، روند روبه رشد تحصیلات تکمیلی بازار مبادله ای، به خصوص در میدان های نزدیک به فضاهای دانشگاهی، پدید آورده است. تبلیغات گسترده و وسیع با جذب نیروی خدمات کامپیوتری مربوط به پایان­نامه­های دانشگاهی شروع و دست آخر به صورت غیررسمی به تبلیغاتی برای نگارش پایان نامه به دست سوداگران این فعالیت منجر شده است. گذشته از شائبه­های فساد علمی، این پرسش مطرح می­شود که چرا برای کاری چون تحصیل و تحلیل درسی، کنشگران علمی به سفارش دادن به خدمتکارانی مجاب می­شوند که از این شیوه به کسب درآمد می پردازند؟ این مقاله درپی پاسخ به این پرسش، ازطریق مشاهده مردم­نگارانه و تحلیل گفتمان، غلیان گفتمان مبادله، به تاسی از کثرت الگوهای رفتار سوداگرانه و رشد رفتار گروه­های کوچک محلی، را سبب انسداد زبان علم در دانشگاه می­داند. علم از گفتمان مسلطش در جامعه و حتی دانشگاه افول کرده و جای خود را به سوداگری و مبادله ساده گروه­های محلی داده است که در بستر شهری هم به صورت قدرتمندانه­ای خودنمایی می­کند. بازار پایان نامه­ها، محل مجادله یا رویارویی دو فهم سوداگرانه و حقیقت­جویانه از علم است.

پایان نامه, استراتژی, دانش, مبادله, تفکر